گزارشی از «دومین همایش بین‌المللی زنانی که پیکار میکنند»
ارائه شده در گرد‌همایی «زنان جهان را تغییر می دهند»
فرانکفورت: سوم ماه مارس ۲۰۲۰
برگزارکننده: «گروه آمارا - زنان کُرد» و «زنان مدافع روژوا» (فرانکفورت)
در روزهای ۲۷ تا ۲۹ دسامبر ۲۰۱۹ در یکی از مناطق زاپاتیستی، «دومین همایش بین‌المللی زنانی که پیکار میکنند» برگزار شد. همانطور که می‌دانیم زاپاتیستها در ایالت چیاپاس [در مکزیک] مناطقی را تحت کنترل دارند که به شیوهای کاملاً خودمختار سازماندهی میشود و در آن هیچگونه دخالت دولت را نمیپذیرند؛ بنابراین زاپاتیستها مسئولیت ادارۀ امور را در این منطقه خود به‌دست گرفته‌اند، چه در زمیتۀ امنیت، آموزش، بهداشت، عدالت و چه تولید و غیره. آنها از مدتی پیش حتی پروژه‌هایی را که سازمانهای غیر دولتی NGOها راه انداخته و مدیریت میکنند هم نمیپذیرند.
این همایش را به‌طور اخص زنان زاپاتیست فراخوانده بودند. اولین بار در ماه مارس ۲۰۱۸ «نخستین همایش بین‌المللی زنانی که پیکار میکنند» با شرکت ۸۰۰۰ زن از ۳۹ کشور، برگزار شده بود. همایش بعدی قرار بود در مارس ۲۰۱۹ برگزار شود که کمی قبل از این تاریخ کنسل شد، زیرا شرایط سیاسی و امنیتی [در مکزیک] اجازﮤ برگزاری چنین همایشی را نمی‌داد.
بالاخره در ماه دسامبر سال گذشته این همایش امکان‌پذیر شد. از همۀ زنانی که در سراسر جهان پیکار میکنند خواسته شد تا به چیاپاس، به منطقه زاپاتیستی بیایند و طی ۳ روز، از ۲۷ تا ۲۹ دسامبر ۲۰۱۹ در همایش «خشونت علیه زنان» شرکت جسته و با هم ببینند چه کاری میتوان علیه آن انجام داد. پس از معرفی و آشنایی حضار قرار شد یک روز به اعلام کیفرخواست اختصاص داشته باشد و یک روز بحث بر سر چگونگی مقابله واقعی با خشونت پیش گرفته شود.
زنان زاپاتیست در فراخوانی که برای این همایش داده بودند به روشنی و پر قدرت بر این واقعیت انگشت می‌گذاردند که قتل زنان و ناپدید سازی آنان بدون وقفه ادامه دارد و این چیزی جز محصول سیستم سرمایه‌داری و پاتریارشی [پدرسالاری] نیست و باید با یک سازماندهی مستحکم با آن مقابله شود.
در این فراخوان از جمله آمده است:
«پس ما از تو میخواهیم که بیایی و به‌روشنی کیفرخواستت را به زبان بیاوری؛ نه به این خاطر که یک قاضی، پلیس یا خبرنگار آن را دریابد، بلکه برای آنکه زنان دیگری صدایت را بشنوند، زنان زیادی، زنان بسیار بسیار زیادی که پیکار میکنند. ای رفیق و ای خواهر، این چنین است که درد تو تنها نخواهد ماند و با دردهای دیگر متحد خواهد شد؛ و از این همه دردی که متحد میشوند، نه صرفاً دردی بزرگتر، بلکه خشمی می‌روید که خودْ بذریست؛ و زمانیکه این خشم در تشکل طلوع کند، به مقاومت و شورشگری بدل میشود و ما دیگر مجبور نخواهیم بود به انتظار روزی بنشینیم که از شر بداقبالی رها شده و دست بکار شویم؛ اول به خشونتی که علیه‌مان اعمال میشود خاتمه دهیم و بعد به عنوان زن، آزادی خود را به کف آوریم.»(۱)۰
این همایش در مکزیک در شرایطی برگزار شد که در آنجا خشونت جنسیتی به نحوی بی حد و حصر به چشم خورده و دقیقاً بیشترین تعداد زنان شرکت‌کننده نیز از همانجا می‌آمدند؛ بر اساس امار رسمی در این کشور هر روز ۱۰ زن به قتل میرسند، یعنی هر دو ساعت و نیم یک نفر. فقط یک سوم این تعداد تحت عنوان فمینیسید [زن کشی] شمرده میشوند و دست آخر خیلی بیش از ۹۰ درصد از کسانی که مرتکب این خشونت گشته‌اند از مجازات معاف می‌مانند. در آمریکای لاتین، مکزیک به همراه برزیل، دو کشوری هستند که بیشترین تعداد قتل زنان را به خود اختصاص دادهاند؛ در عین‌حال از مدتی پیش شاهد بسیج و مقاومت مبارزه‌جویانۀ شدیدی در این کشورها هستیم که زنان جوان در آن شرکت چشمگیری دارند.
در این دومین همایش زنان، حدود ۴۰۰۰ زن از ۴۹ کشور و از تمام قاره‌ها شرکت داشتند. سازماندهندگان همایش از قبل روشن کرده بودند که این نشست مختص زنان است و هیچ مردی حق ورود به آن را ندارد؛ برخلاف همایش اول که در جریان آن، از مردان به عنوان نیروی کمکی در آشپزخانه، در نگهداری از کودکان، در امور تکنیکی، رانندگی و حفظ امنیت مدد گرفته شده بود، این بار خود زنان همۀ کارها را به عهده گرفته بودند. اگر مردی [زنی را] همراهی میکرد، می بایست در یکی از مراکز سیاسی و اداری زاپاتیستی که "حلزون" می‌نامند و در دو کیلومتری آنجا قرار دارد بماند؛ و حتی این کار هم تنها به شرطی ممکن بود که یکی از زنان مسئولیت او را پذیرفته باشد. رفت‌وآمد از محل حلزون تا مرکز همایش را زنان زاپاتیست به‌عهده داشتند و در محل همایش همه چیز در دست زنان بود. امنیت زنان شرکت‌کننده را زنان میلیشیا سازمان داده بودند (زنان میلیشیا بخشی از ساختار نظامی به حساب می‌آیند که تنها در مواقع مورد نیاز بسیج میشوند). زنان زاپاتیست به شیوۀ مؤثری همه چیز را سازماندهی کرده بودند: از آمدورفت مسافران گرفته تا غذا، نوشیدنی، خواب، حمام، نظافت و توالت، بهداشت، امور تکنیکی و امنیت و حتی تخلیۀ زباله‌ها.
اولین روزِ مراسم با سخنرانی خانم فرمانده آمادا آغاز شد(۲).
در اینجا به برخی از نکات مهمی اشاره میشود که زنان زاپاتیست مورد بحث و گفت‌وگو قرار دادند:
- در حال حاضر در سراسر جهان خطر بزرگی وجود دارد و آنهم نفسِ زن بودن است.
- برای زنانِ زاپاتیست مبارزه علیه ماچیسم و مردسالاری کافی نیست، باید همانقدر علیه سیستم سرمایه‌داری نیز مبارزه کرد، زیرا یکی بدون دیگری امکان ندارد.
- هیچ‌کس حقوق زنان را به ما عطا نخواهد کرد، نه مردان و نه هیچ‌کس. هیچ فرقی هم نمی‌کند که با مردان خوب یا بدی طرف باشیم؛ نه تنها آنان، بلکه سیستم سرمایه‌داری هم چنین چیزی را نمی‌پذیرد و حقوقی به ما هدیه نخواهد کرد. تمام حقوق‌مان را باید با مبارزه به دست بیاوریم، هر زمان و هر کجا که باشد.
- ما باید از همدیگر حمایت کنیم، حفاظت کنیم، دفاع کنیم و بهترین حالتی که این امر را امکان‌پذیر می‌سازد، این است که متشکل شویم.
- گوناگونی و تفاوت‌های ما نه تنها هیچ تهدیدی نیست بلکه نیروی قوت ماست.
فراخوان زاپاتیستها به لزوم تشکل هرگز با یک پیشنهاد مشخص همراه نبوده است که از بالا بگوید در هر موردی چه کاری باید انجام شود؛ حتی برای همین همایش هم چیزی مگر یک چارچوب مشخص بسیار کوچک وجود نداشت.
روز اول فضایی باز میکرد برای طرح کیفرخواست، گزارش اوضاع، تشریح اشکال مختلف خشونت. میکروفون برای همه آزاد و باز بود و هر کسی میتوانست سخن بگوید؛ مادرانِ زنانِ به قتل رسیده و یا ناپدید شده، سازمانهای زنان بومی، زنانی که از مبارزات دهقانی می‌گفتند، زنانی از جنبش مقاومت علیه پروژه‌های عظیم نئولیبرالی، زنان زندانی سیاسی سابق، زنان غیرمتشکلی که خشونت را در خانواده، مدرسه، دانشگاه و یا محل کارشان تجربه کرده بودند و بسیاری دیگر. برای بسیاری از این زنان، این نخستین بار بود که دربارۀ تجربۀ خودشان علناً حرف میزدند، که کسی آنان را باور میکرد و بدین شکل آنان همبستگی را تجربه میکردند. آری این همه درد و رنج؛ اما در کنارش همانقدر خشم و خستگی‌ناپذیری در مبارزه؛ و در حضار همبستگی بی‌پایانِ زنانی موج میزد که به این کلام گوش سپرده بودند؛و مکرراً این فریاد دسته‌جمعی: «تو تنها نیستی!»، «تو مقصر نیستی!» فضا را در برگرفته بود.
علیرغم آنکه در اصل، طرح کیفرخواستها موضوع روز اول در نظر گرفته شده بود، عملاً در طی هر سه روز ادامه یافت و همزمان با برنامه‌های دیگر به پیش برده شد.
موضوعِ روز دوم، بحث بر سر راههای مبارزه با خشونت بود. در جریان تشکیل کارگروههای متفاوت که به مسائل مختلف بپردازند مشکلاتی پیش آمد: تنوع و فراوانی این مسائل و خشونتها چنان بود که تنظیم و سازمان‌یابی مباحث به دشواری ممکن بود. مسائل ویژۀ زنانی که با محدودیت‌های جسمی روبرو هستند، سقط جنین، بهداشت، آموزش، ال- جی- بی- تی، اشکال مختلف مبارزاتی و محورهای دیگر... فرصت گفت‌وگو در برابر حجم عظیم مسائل آنچنان تنگ بود که بسیاری از این بحثها از حد رد و بدل کردن تجربه فراتر نرفت و برداشت‌ها از جمله این بود که ساختار تشکل ما و امکانات فعلی‌مان برای پاسخگویی و مقابله با این همه خشونت علیه زنان کافی نیست.
روز سوم، به فعالیت هنری و نمایش توانایی‌ها و گوناگونی و تنوع شرکت‌کنندگان اختصاص داشت؛ با موسیقی، رقص، تأتر، کارگاه‌ها و همینطور آموزش دفاع از خود.
در پایانِ شبْ کلام آختتامیۀ زنان زاپاتیست(۳) قرائت شد؛ در این پیام سه پیشنهاد مطرح گشت که مورد توافق زنان شرکت کننده مورد قرار گرفت:
«۱- این امر که ما همه در مورد موضوع خشونت علیه زنان پیشنهاداتی ارائه کرده و با پیشنهادات دیگران آشنا شویم. هدف این پیشنهادات خاتمه بخشیدن به خشونت علیه زنان خواهد بود.
۲- اگر هر زنی در هر گوشۀ جهان، با هر سن و سال و با هر رنگ پوستی، چون با خشونت مورد حمله قرار گرفته است نیاز به کمک داشته باشد به فریادش پاسخ می‌دهیم و راهی می‌یابیم تا به مددش شتافته و از او دفاع و حفاظت کنیم.
۳- شرایطی تسهیل شود که اگر هر گروه، جمع یا سازمانی متشکل از زنانی که مبارزه میکنند خواهان هماهنگ شدن با دیگران باشند، بتوانند راههای ارتباطی‌شان را با هم رد و بدل کنند؛ چه از طریق تلفن یا اینترنت یا هر طریق دیگری.
ما پیشنهاد میکنیم روز ۸ مارس ۲۰۲۰ روز آکسیون مشترک زنانی باشد که در سراسر گیتی پیکار میکنند.
ما پیشنهاد میکنیم که در این روز، هر سازمان، گروه یا جمعی آن کاری را انجام دهد که برای خود مفید می‌داند. واضح است که هرکدام ما بر اساس ایده‌ها و مضمون مبارزه‌مان یک رنگ و یا علامت با خود خواهیم داشت، علامتی که مشخص‌کنندۀ ما خواهد بود؛ ولی اجازه بدهید به یاد درد و رنج تمام زنانی که در سراسر جهان مفقوالاثرشان کرده‌اند و یا به قتل رسانده‌اند همگی یک روبان سیاه با خود داشته باشیم، تا از این طریق در تمام زبانها، جغرافیاها و تقویمها به آنان بگوییم:
- که تنها نیستند.
- که دلمان برایشان تنگ میشود.
- که جای‌شان خالیست.
- که فراموش‌شان نمی‌کنیم.
- که به آنها نیاز داریم.
زیرا ما زنانی هستیم که پیکار میکنند و ما نه خودمان را می‌فروشیم، نه تسلیم می‌شویم و نه دست از مبارزه می‌کشیم.»
این فراخوان جهانیِ اول برای آکسیون ۸ مارس است؛ در اول ماه مارس ۲۰۲۰ زنان زاپاتیستِ ارتش زاپاتیستی آزادیبخش ملی همچنین اعلام کرده‌اند که به اعتصاب سراسری زنان در مکزیک در روز ۹ مارس می‌پیوندند.(۴)
از توجه شما سپاسگزارم.
(ترجمه برای اندیشه و پیکار)
به زبان آلمانی:
BERICHT ZUM ZWEITEN INTERNATIONALEN TREFFEN DER FRAUEN DIE KÄMPFEN, CHIAPAS, MEXIKO
Felicitas Treue
----
۱- http://enlacezapatista.ezln.org.mx/2019/09/19/convocatoria-al-segundo-encuentro-internacional-de-mujeres-que-luchan/
۲- http://enlacezapatista.ezln.org.mx/2019/12/27/palabras-de-las-mujeres-zapatistas-en-la-inauguracion-del-segundo-encuentro-internacional-de-mujeres-que-luchan/
۳- http://enlacezapatista.ezln.org.mx/2019/12/31/palabras-de-las-mujeres-zapatistas-en-la-clausura-del-segundo-encuentro-internacional-de-mujeres-que-luchan/
۴- http://enlacezapatista.ezln.org.mx/2020/03/01/no-necesitamos-permiso-para-luchar-por-la-vida-las-mujeres-zapatistas-se-unen-al-paro-nacional-del-9-de-marzo/
