بررسى دو كتاب جديد:

نوشتهء اردشير لطفعليان

خدايان سرزمين
جنگ بر سر شهرك سازى هاى اسرائيل در سرزمين هاى اشغال شده فلسطين ۱۹۶۷- ۲۰۰۷
Lord of The Land
The War Over Israeil’s Settlements in the Occupied Territories ۱۹۶۷-۲۰۰۷
نويسندگان: اديت زرتال و اكيوا الدارEldar Eldar Idith Zertal & Akiva

به ما به ديده دشمن مى نگرند
We Look Like the Enemy:
The Hidden Story of Israel’s Jews from Arab Lands
نويسنده: راشل شعبى Rachel Shabi

- - - - - - - - - -

خدايان سرزمين

واشنگتن- "خدايان سرزمين، جنگ بر سر شهرك سازى هاى اسرائيل در سرزمين هاى اشغال شده فلسطين ۱۹۶۷-۲۰۰۷" عنوان كتابى است كه داستان اندوهبار شهرك سازى اسرائيل را در سرزمين هاى اشغال شده فلسطين با بيانى زنده و مؤثر و بر اساس اسناد معتبر و انكار ناپذير باز ميگويد.
اين كتاب كه به وسيله يكى از برجسته ترين تاريخ نويسان همراه با يكى از زبده ترين روزنامه نگاران اسرائيلى به رشته تحرير در آمده نخستين بار در سال ۲۰۰۷ مقارن با چهلمين سالگرد پيروزى اسرائيل در جنگ معروف به [۶] روزه ۱۹۶۷ انتشار يافت و چاپ جديد آن اينك با افزوده ها و تنقيحاتى بار ديگر به بازار كتاب عرضه شده است. چاپ نخست كتاب در شمار پر فروش ترين كتاب هاى بين المللى قرار گرفت و به بيش از ده زبان ترجمه شد. اين كتاب نشان مى دهد كه بخشى از فرهيخته ترين شهروندان اسرائيلى با سياست گروه حاكم اين كشور كه بر اساس زور و خشونت استوار است و هدفى جز دايمى ساختن اشغال سرزمين هاى فلسطين ندارد، با تمام نيرو مخالفند و آن را نه تنها با موازين حقوق بين الملل بلكه با مبادى اخلاق و انسانيت نيز مغاير مى دانند. يكى از مهمترين راه هايى كه حكومتگران اسرائيلى با سرسختى هر چه تمام تر براى تحقق بخشيدن به هدف خود دنبال كرده و اعتراضات جامعه بين المللى را نيز به چيزى نگرفته اند ساختن بى وقفه شهرك ها در سرزمين تحت اشغال است. آن ها به اين وسيله فضاى تنفس را هر روز بر جمعيت بومى فلسطينيان از روز پيش تنگ تر ساخته و دنيا را در برابر عمل انجام شده قرار داده اند. ناگفته نبايد گذاشت كه قدرت هاى غربى و در راس آن ها آمريكا با سياست هاى جانبدارانه خود پشتيبان و مشوق اصلى حكومتگران اسرائيلى در پيگيرى اين هدف بوده اند. به همين سبب مخالفت جدى دولت باراك اوباما با ادامه شهرك سازى اسرائيل به موجى از خشم و خروش در ميان دولتمردان اسرائيل و حاميان آن ها دامن زده و اين نخستين بار است كه از واشنگتن صداى مخالفتى با رفتار تجاوزكارانه تل آويو در زمينه شهرك سازى كه يكى از عمده ترين عوامل جلوگيرنده از استقرار صلح ميان اسرائيل و فلسطينى است، بر مى خيزد (۱).
كتاب به گونه اى مستند آثار ويرانگر شهرك سازى را بر فلسطينى ها باز مى نمايد و ستم ها و محدوديت هايى را كه از اين رهگذر بر آنان رفته است و مى رود به شكلى زنده تشريح مى كند. به طورى كه در كتاب آمده، ادامه تعرض آميز شهرك سازى در سرزمين هاى فلسطين به ظهور نسل جديدى از شهرك نشينان يهودى انجاميده كه به نام "جوانان بالاى تپه" شهرت يافته است. سن برخى از آنان از ۱۸ سال تجاوز نمى كند. بيشتر آن ها از نظام آموزشى اسرائيل ترك تحصيل كرده و در بسيارى موارد از خانواده هاى خود نيز بريده اند. اين جماعت بر فراز تپه ها و در حاشيه شهرك ها براى خود خانه هايى بنا كرده اند. "جوانان بالاى تپه" فرهنگى ويژه خود پديد آورده اند كه بر خشونت و آزار و ايذاء همسايگان فلسطينى و حتى مقابله با نمايندگان دولت [خودشان] استوار است. كسانى كه طى دهه هاى اخير به طور روزمره اخبار مربوط به رويدادهاى دلخراش سرزمين هاى تحت اشغال را شنيده اند ولى هنوز از عمق آن چه كه در آن جا مى گذرد چيزى نمى دانند با مرور بر اين كتاب به آگاهى هاى ارزشمندى دست مى يابند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
* اديت زرتال استاد دانشگاه و مولف چندين كتاب برجسته تاريخى است كه از آن ميان مى توان به "از فاجعه تا قدرت" اشاره كرد.
* اكيوا الدار از روزنامه نگران پيشكسوت اسرائيلى است و نوشته هايش بيشتر در روزنامه هاآرتص منتشر مى شود. وى در سال ۲۰۰۶ از طرف روزنامه [فاينشنال] تايمز به عنوان يكى از متنفذترين مفسران جهانى برگزيده شد.
يادداشت:
۱ـ پيش از اين، در سال ۱۹۹۱ميلادى، پس از تجاوز اول آمريكا به عراق در زمان بوش (پدر)، آمريكا براى آنكه اسرائيل را مجبور كند تا در كنفرانس «صلح» مادريد (اكتبر همان سال) شركت كند، كمك چندين ميلياردى آمريكا به شهرك سازى ها را معلق گذاشت و اسرائيل در آن شركت كرد و دو سال بعد منجر به قرارداد اسلو شد. (ويراستار سايت انديشه و پيكار)

- - - - - - - - - -

به ما به ديده دشمن مى نگرند

"به ما به ديده دشمن مى نگرند" عنوان كتابى است به زبان انگليسى كه به وسيله يك يهودى عراقى تبار نوشته شده و موضوع آن بر محور تبعيضات گوناگونى كه در اسرائيل نسبت به يهوديان شرقى اعمال مى شود مى چرخد. پدر و مادر نويسنده پس از تشكيل دولت اسرائيل از شهر بصره كه اقامتگاهشان در عراق بود به تل آويو مهاجرت كردند، ولى پس از چندى با كودكان خود كه در اسرائيل ديده به جهان گشوده بودند عازم مهاجرتى دوباره به سوى انگلستان شدند. نويسنده كه اكنون روزنامه نگار تثبيت شده و سرشناسى است بيشتر دوران زندگى خود را در انگلستان گذرانده است و با روزنامه هاى معتبرى مانند گاردين، ديلى اكسپرس و ساندى تايمز همكارى دارد.
در ديباچه مشروح و آگاهى بخش كتاب، اطلاعات ارزشمندى در باره چگونگى تشكيل دولت اسرائيل و اوضاع و احوال ناظر بر آن آمده است. تشكيل دولت يهود در سرزمينى كه طى قرن ها تنها به نام فلسطين شناخته مى شد، پى آمد مستقيم پيدايش جنبش صهيونيسم بود كه به دست تئودور هرتسل، يك يهودى مجارستانى، پايه گذارى شد. چنان كه در كتاب آمده، يهوديان مقيم فلسطين تا سال ۱۸۸۲ بيش از ۷/۵ [پنج و هفت دهم] در صد جمعيت فلسطين را تشكيل نمى دادند. ولى از ۱۸۸۲ به بعد موج روز افزون مهاجرت يهوديان اروپايى به آن سرزمين آغاز شد. دولت انگلستان پيش از پايان رسمى جنگ اول جهانى با انتشار اعلاميه مشهور بالفور [۱۹۱۷]، حق تشكيل دولتى را براى يهوديان در سرزمين فلسطين به رسميت شناخت و پس از تصويب قيمومتش بر فلسطين توسط جامعه ملل، به "آژانس" يهود اجازه داد كه در فلسطين مستقر شود و فعاليت همه جانبه خود را آغاز كند.
در ماه مه ۱۹۴۸ بن گوريون نخستين رئيس دولت يهود تشكيل اسرائيل را اعلام داشت و در پى اين اقدام سازمان ملل متحد نقشه تقسيم فلسطين را ميان ساكنان عرب و يهودى آن با دادن دو سوم سرزمين به جمعيت ۳۰ درصدى يهوديان و تنها يك سوم به جمعيت ۷۰ درصدى بوميان عرب زبان، تصويب كرد (۱). در پى رد اين تصميم از سوى كشورهاى عربى جنگ ميان دولت نوپاى يهود و كشورهاى عربى آغاز شد كه مانند چندين جنگ بعد از آن به شكست فاحش عرب ها و استحكام و نيرومندى روزافزون اسرائيل انجاميد. در هنگام وقوع اين جنگ شمار يهوديان مستقر در سرزمين فلسطين از حدود ۷۰۰ هزار تجاوز نمى كرد و يهوديانى كه از كشورهاى خاورميانه و شمال آفريقا به آن جا مهاجرت كرده بودند ۲۰ درصد مجموع جمعيت را تشكيل مى دادند. از آغاز دهه ۱۹۷۰ تا اوايل دهه ۱۹۹۰ با سرعت گرفتن آهنگ مهاجرت يهوديان شرقى تبار به اسرائيل اينان بيش از ۵۰ درصد جمعيت اسرائيل را تشكيل مى دادند، ولى پس از فروپاشى اتحاد شوروى و سرازير شدن سيل يهوديان روسيه و جمهورى هاى پيشين شوروى به اسرائيل، اين نسبت به سود يهوديان اروپايى تبار به هم خورد. يهوديان اروپايى تبار را "اشكنازى" مى نامند كه در زبان عبرى اصولا به معناى آلمانى است. از يهوديان مهاجرت كرده از خاورميانه وشمال آفريقا امروز به نام "سفارادى" (Sefarade) نام مى برند كه طبق توضيح ارايه شده در كتاب عنوان درستى نيست. زيرا "سفاردى" در زبان عبرى به معناى اسپانيايى است و روزگارى تنها به يهوديان اسپانيايى تبار اطلاق مى شده است. عنوان درستى كه بايد براى يهوديان شرقى تبار به كار برده شود "ميزراحى" است كه در زبان عبرى به معناى مطلق شرقى از آن مراد مى شود. در هر حال، با وجود انكار هر نوع تبعيضى ميان يهوديان اروپايى و يهوديان شرقى تبار از سوى دولت اسرائيل، آمار و مستنداتى كه در اين كتاب ارايه شده به خوبى خلاف چنين ادعايى را به اثبات مى رساند. هر چند كه در دو دهه اخير يهوديان "ميزراحى" نيز به برخى مقامات عمده در دستگاه حاكم رسيده و از آن جمله در ساليان اخير دو يهودى ايرانى تبار در مقام رييس جمهورى و وزير دفاع قرار گرفته اند، بر اساس آن چه كه در كتاب ميخوانيم هنوز اكثريت مقامات تصميم گيرنده چه در بخش دولتى و چه در بخش خصوصى در اختيار يهوديان "اشكنازى" قرار دارد. اكثريت بزرگى از استادان دانشگاه، قاضيان دادگاه عالى، گويندگان تلويزيون و راديو و بازيگران نقش هاى اصلى در سريال ها، اشكنازى هستند. از دهه ۱۹۹۰ به اين سو، ۸۸ درصد خانواده هاى برخوردار از درآمد بالا، اشكنازى و ۶۰ درصد خانواده هاى كم درآمد ميزراحى بوده اند. آمار و ارقام مشابهى در رشته هاى ديگر فعاليت نيز از همين واقعيت عريان در جامعه اسرائيل حكايت دارد. دلبستگى عميق نويسنده به عنوان يك يهودى به كشور اسرائيل، مانع از شرح و بيان واقعيت هاى تكان دهنده در آن جا نشده است. اين پايبندى به بيان حقيقت و شيوه جذاب نگارش، كتاب را به اثرى خواندنى و آگاهى بخش تبديل كرده است.

يادداشت ويراستار انديشه و پيكار:
۱ـ در ۲۹ نوامبر ۱۹۴۷، سازمان ملل متحد (بدون آنكه از جانب اهالى فلسطين نمايندگى داشته باشد) رأى به تقسيم فلسطين به دو دولت ــ يكى يهودى و ديگرى عربى ــ داد و براى بيت المقدس هم وضعيت ويژه اى در نظر گرفت. در آن زمان يهوديان حدود ۳۰ درصد (يعنى ۵۸۹۳۴۱ هزار نفر) از كل جمعيت ۱۹۰۸۷۷۵ نفرى فلسطين را تشكيل مى دادند. با وجود اين، ۵۴ درصد از سرزمين فلسطين به يهوديان داده شد. (رك. به Xavier Baron, Les Palestiniens, p. ۵۸)

به نقل از نشريهء ايران تايمز چاپ آمريكا)

[با سپاس از دوستى گرامى كه اين بررسى را براى ما فرستاده است.]