موافق ژنو،‮ ‬مخالف ديوار
اتی ين باليبار،‮ ‬آبراهام سگال،‮ ‬ماری نوئل تيبو،‮ ‬پی ير ويدال ناکه و‮ ...‬

يادداشت مترجم‮:‬
جمعيت فرانسوی‮ ‬trop c’est trop‮ ‬‮(‬ديگر از حد گذشته است‮!) ‬که آن را کسانی چون‮ »‬اتی ين باليبار‮« ‬و‮ »‬پی ير ويدال ناکه‮« ‬در دفاع از آرمان فلسطين و در راه برقراری صلحی عادلانه بين اسرائيل و فلسطين تأسيس کرده اند بيانيه ای انتشار داده‮ ‬که در لوموند‮ ‬۲۵‮ ‬فوريه‮ ‬۲۰۰۴‮ ‬چاپ شده است‮. ‬موضوع بيانيه يکی‮ »‬پروژهء توافق صلح ژنو‮« ‬است و ديگری کشيدن ديواری ظاهراً‮ ‬به بهانهء جلوگيری از نفوذ مبارزان فلسطينی به داخل اسرائيل و در واقع برای تصرف هرچه بيشتر زمين ها و زندگی را بر فلسطينی ها هرچه سخت تر کردن تا مجبور به ترک فلسطين شوند*‮. »‬توافق صلح ژنو‮« ‬به ابتکار يوسی بلين‮ ‬(Yossi Beilin)‮ ‬وزير سابق آموزش و پرورش اسرائيل در کابينهء باراک و رهبر يک سازمان دست چپی در اسرائيل از يک طرف و ياسر عبد ربه‮ ‬(Yasser Abd Rabbo)‮ ‬وزير سابق در دولت تشکيلات خودمختار فلسطين از طرف ديگر پيشنهاد شده است‮. ‬اين طرح نه پيشنهادی رسمی،‮ ‬بلکه چنان که اعلام شده از سوی‮ »‬جامعهء مدنی‮« ‬مطرح گرديد‮. ‬دربارهء اين پروژه و کارآيی آن بحث های موافق و مخالف زياد بين خود فلسطينی ها و نيز خود اسرائيلی ها درگرفت‮. ‬دولت شارون البته آن را کاملاً‮ ‬رد کرد ولی دولت فلسطين در عين آنکه تأييد نکرد،‮ ‬اما از نزديک آن را تعقيب کرد و در مراسم اعلام آن در ژنو‮ (‬که به پيشنهاد و کمک دولت سويس صورت گرفت‮) ‬برخی از شخصيت های نزديک به ياسر عرفات حضور داشتند‮.‬
به نظر ما،‮ ‬با توجه به معادلهء نابرابری که قضيهء فلسطين در آن افتاده،‮ ‬فلسطينی ها که محروم از همه چيز در برابر دشمنی برخوردار از همه چيز قرار گرفته اند،‮ ‬چاره ای جز اين ندارند که با شهامت حيرت انگيزشان در مقاومت،‮ ‬از مهم ترين دستآوردهای‮ ‬۵۰‮ ‬سال مبارزهء خود که همانا شخصيت سياسی مستقل شان،‮ ‬متبلور در سازمان آزادی بخش فلسطين،‮ ‬دفاع کنند و نگذارند که سرنوشتشان را آمريکا و اسرائيل که به اصطلاح‮ »‬جامعهء بين الملل‮« ‬خوانده می شوند،‮ ‬در‮ ‬غياب آنان تعيين کنند‮. ‬تا کنون ده ها بار امپرياليست ها خواسته اند آرمان فلسطين را به خاک بسپارند،‮ ‬هيچ يک از صدها قطعنامهء ملل متحد را که به سود فلسطين بوده به اجرا در نياورده اند،‮ ‬و به مرور زمان دارند تمام خاک فلسطين را به نفع اشغالگران می بلعند،‮ ‬رهبر اين ملت و رئيس جمهور آن را دو سال است در خانه اش زندانی کرده اند و آحاد افراد اين ملت ستمديده را در معرض انواع تحقيرهای روزمره قرار می دهند‮ ... ‬با همهء اين ها،‮ ‬امروز به برکت مبارزهء عادلانه و پيگيرانه شان بيش از هر زمان ديگر از سوی نيروهای مبارز و توده های زحمتکش در سراسر جهان حمايت می شوند‮.‬
بيانيه ای که در زير ترجمه اش را می خوانيد يکی از صدها بيانيه ای ست که در حمايت ازمقاومت فلسطين فقط در فرانسه منتشر می شود‮:‬

‮»‬ابتکار ژنو‮« ‬هم با ديوار در تضاد کامل قرار دارد و هم با اقدامات خشونت آميزی که به عمد،‮ ‬پيش از شروع ساختمان ديوار و همزمان با آن صورت گرفته و می گيرد‮: ‬هزاران خانه را در ساحل‮ ‬غربی و نوار‮ ‬غزه ويران کرده اند؛ ده ها هزار درخت زيتون را از ريشه کنده اند؛ صدها نفر را طی عمليات قتل های هدفمند کشته اند و قربانی های‮ »‬جانبی‮« ‬فراوان برجا گذاشته اند؛ جاده هايی را به کلی قطع کرده و روستاهايی را به خفقان کشانده اند‮. ‬بازکردن درهای صلح با کشيدن ديواری که افق را بر همه چيز می بندد در تقابل قرار دارد،‮ ‬همچون تقابل خيال با واقعيت و تقابل اميد با بن بست‮. ‬اما آيا بايد به خاطر اين واقعيت دردناک،‮ »‬ابتکار صلح ژنو‮« ‬را کم اهميت جلوه داد؟
بين دو نفری که مبتکر و امضا کنندهء اين پروژه هستند عدم تقارنِ‮ ‬دوگانه ای وجود دارد‮. ‬ياسر عبد ربه که به تشکيلات خود مختار فلسطين نزديک است خلقی را نمايندگی می کند که زير يوغ‮ ‬اشغال منکوب شده است،‮ ‬حال آنکه يوسی بلين که در جناح چپ حزب کار‮ (‬اپوزيسيون کنونی دولت شارون‮) ‬قرار دارد عضوی ست از جامعهء اسرائيل که طرف مسلط نزاع است‮.‬
نقاط قوت‮ - ‬و هم نقاط ضعف‮ - ‬ابتکار ژنو از اينجا ست که منشأ آن شخصيت های سياسی ای هستند که در قدرت مشارکت ندارند‮. ‬اما اين طرح توافق که به نحوی وسيع مورد حمايت نيروهای صلح طلب و شخصيت های سياسی و اعضای مؤثر در جامعهء مدنی در چند کشور اروپايی قرار گرفته در يک وضعيتِ‮ ‬منجمد شده و به بن بست افتاده شکافی پديد می آورد و در مرکز بحث و کنکاشی قرار می گيرد که حول چشم اندازهای صلح پس از دورهء شارون ـ بوش دور می زند‮. ‬از هم اکنون آنچه در کارزار انتخاباتی‮ ‬رئيس جمهوری آمريکا و نيز آنچه در جامعهء اسرائيل می گذرد امکان اين تصور را فراهم می آورد که به پس از دورهء شارون ـ بوش بينديشيم و اينکه آينده ای از نوع ديگر امکانپذير باشد‮.‬
به نظر ما بايد از ابتکار ژنو،‮ ‬مبانی و ترکيب آن جانبداری کرد،‮ ‬از محتوای آن حمايتی انتقادی نمود و برخی از تعابير مبهم آن را با احتياط پذيرفت و تدقيق نمود‮. ‬حمايت انتقادی ای که به تأييد متن در کليت آن نمی انجامد و در کنار مضامين روشن‮ (‬مثلاً‮ ‬اهداف امضا کنندگان و ساز و کارهای کنترل و مداخله جهت اجرای توافق‮) ‬بر کاستی ها و موارد مبهم انگشت می گذارد‮: ‬از جمله به رسميت شناختن مسؤوليت اسرائيل در فاجعهء فلسطينيان در‮ ‬۱۹۴۸‮ ‬و تضمين برابری حقيقی‮ ‬شهروندان يهودی و عرب اسرائيلی در حقوق شان‮.‬
از اين انتقادات گذشته،‮ ‬ما فکر می کنيم که شايسته است از ديناميسم صلح و گفتگويی که اين پروژهء توافق ترغيب می کند و بر می انگيزد بی دريغ‮ ‬حمايت شود‮. ‬کسانی هستند که به نحوی نمايشی در رسانه های گروهی از اين ابتکار پشتيبانی کردند،‮ ‬در حالی که هرچه می توانستند انجام دادند تا آن را به امری‮ ‬غير ممکن بدل سازند‮. ‬ما چنين موضع گيری های متناقض و پی در پی را جدی نمی گيريم‮.‬
اين متن که مسلماً‮ ‬به حد کمال نيست و بنا بر اين قابل ارتقاء است امروز فرصتی ست برای تأمين آينده‮. ‬اما حال را فراموش نکنيم‮. ‬ما که پشتيبان فلسطينی های تحت اشغال و ستمديده هستيم نمی توانيم اين ديوارِ‮ ‬تبعيض نژادی را بپذيريم که آنان را محبوس می کند و در تنگنا می گذارد و از فضای حياتی‮ ‬قلمرو محصورِ‮ ‬فلسطينی ها هر روز بيش از پيش می کاهد‮. ‬در عين حال ما به وضعيت اسرائيلی ها نيز که زندانی يک منطق نظامی پوچ شده اند می انديشيم،‮ ‬زيرا ديوارهای بلند و موانع الکتريکی نمی توانند از عمليات انتحاری وحشتناک جلوگيری به عمل آورند‮.‬
همانطور که‮ »‬نقشهء راه‮« ‬به سرعت رنگ باخت و پژمرد،‮ ‬اين ديوار‮ - ‬که خود واقعيتی سخت و نشانهء توهمی خطرناک و امنيت پرست است،‮ ‬می تواند‮ »‬توافق ژنو‮« ‬را به فريب و به رؤيايی باطل برای طرفداران شکست خوردهء صلح تبديل کند‮.‬
به علاوه ما فکر می کنيم که ضروری ست طرفِ‮ ‬اسرائيلی‮ ‬توافق رسماً‮ ‬ظلمی را که به ملت فلسطين وارد آمده بپذيرد،‮ ‬و اعلام نمايد که آماده است قطعنامه های سازمان ملل متحد را در بارهء اصلی که حق بازگشت آوارگان را به رسميت می شناسند به اجرا درآورد‮. ‬اينکه اين اصل چگونه پياده شود به مذاکرات صلح آينده تعلق دارد‮.‬
در لحظهء حاضر،‮ ‬ما خواستار آن ايم که يک مداخلهء بين المللی‮ ‬فوری از ساختنِ‮ ‬ديوار جلوگيری به عمل آورد و قسمت هايی را که تا کنون در شرقِ‮ ‬خطِ‮ ‬سبز ساخته شده از ميان بردارد‮. ‬از آنجا که ديوار با پروژهء ابتکاری‮ ‬ژنو در تناقض مطلق قرار دارد و در صحنهء عمل نافی‮ ‬آن است،‮ ‬کليهء کسانی که به خصوص در اروپا از اين پروژهء توافق پشتيبانی می کنند بايد در مخالفت با ساختن ديوار بسيج شوند‮. ‬فشارها و مداخله های عمومی برای متوقف کردنِ‮ ‬اين فاجعه ضروری ست،‮ ‬اما برای آنکه به صلح و آشتی فرصتی داده شود بايد طرفين نزاع که به دو طرف مذاکره برای صلح بدل شده اند به يکديگر اعتماد نمايند‮.‬
نخستين جمله ای که در مقدمهء توافق ژنو آمده اين است که طرفين تأکيد می کنند که‮ »‬مصمم اند به ده ها سال درگيری و نزاع پايان دهند تا در يک همزيستی مسالمت آميز و احترام متقابل و در امنيتی مبتنی بر صلحی عادلانه،‮ ‬پايدار و سراسری بسر برند و به يک آشتی تاريخی دست يابند‮«. ‬اگر شمار کسانی که چنين هدفی دارند به حد کافی باشد،‮ ‬اين امری ست قابل تحقق‮.‬
‮(‬ترجمه برای انديشه و پيکار‮)‬