جنبشهای اجتماعی
- توضیحات
- نوشته شده توسط گزارش از: نثار
- دسته: جنبشهای اجتماعی
گزارشِ گفتوگو با یک کارگر پیمانی در عسلویه:
- توضیحات
- نوشته شده توسط Administrator
- دسته: فلسطین
رفیق جورج بالاخره آزاد شد!
جورج ابراهیم عبدالله، مبارز لبنانی طرفدار فلسطین که در دهه ۱۹۸۰ به دلیل مشارکت در ترور دیپلماتهای آمریکایی و اسرائیلی محکوم شده بود، پس از ۴۰ سال حبس از زندان لانمزان (فرانسه) آزاد شد. پرواز او به بیروت برای صبح روز جمعه، ۲۵ ژوئیه ۲۰۲۵ برنامهریزی شده است.
او از بنیانگذاران "فراکسیون مسلح انقلابی لبنان" محسوب میشد که به "جبهه خلق برای آزادی فلسطین" جورج حبش نزدیک بود.
آزادی وی پس از ۱۱ درخواست ناموفق، دستآخر محقق شد. این امر از جمله نتیجه حمایت و همبستگی مداومی بود که از طرف هواداران فلسطین و بهخصوص کمیته آزادسازی جورج انجام گرفت، آنها طی این همه سال، دست از مبارزه نکشیده و هر سال در برابر زندان دورافتادهی او اجتماع و تظاهرات میکردند.
دستگاه قضایی فرانسه زیر فشار اسرائیل و آمریکا او را تروریست قلمداد میکند در حالی که حامیانش او را قدیمیترین زندانی سیاسی اروپا مینامند.
او صرفاً به خاطر عضویتش در گروهی که در میانه جنگ داخلی لبنان در سالهای ۸۰ علیه دستگاه اطلاعاتی- نظامی اسرائیل و آمریکا دست به عملیات مسلحانه زده بود، دستگیر شده و بیش از ۴۰ سال در حبس به سر برد. او در سال ۱۹۸۲ به دلیل "مشارکت در ترور یک سرهنگ آمریکایی و یک دیپلمات اسرائیلی" محکوم شده بود. این ترورها در اوج درگیریهای اسرائیل و سازمان آزادیبخش فلسطین در لبنان رخ داد.
با توجه به اینکه او همواره بر بیگناهی خود در قتل آن دو افسر امنیتی، که اصلِ اتهام او را تشکیل میداد اصرار میورزید، میبایست بیش از ۲۵ سال پیش به لحاظ قانونی آزاد میشد اما دو دولت اسرائیل و آمریکا هر بار ترفندی پیدا میکردند تا این آزادی را به تعویق بیاندازند.
آنها آزادی او را نمیپذیرفتند چون او علیرغم ۴۰ سال حبس، هرگز نپذیرفت مبارزه عادلانه جنبش فلسطین و در نتیجه ضرورت مبارزه مسلحانهی آن دوره را زیر سوال بَرَد و همواره به آرمان فلسطین و دورنمای کمونیسم وفادار ماند.
او امروز در سن ۷۴ سالگی عازم محل تولد خود در کوبایات، لبنان میشود و مردم لبنان که هنوز زیر بمبهای اسرائیلی هستند بازگشت این مبارز قدیمی را جشن خواهند گرفت.
آری رفیق جورج آزاد شد اما فلسطینیها هنوز زیر ساطور جلاد قتلعام میشوند!
اندیشه و پیکار - ۲۵ ژوئیه ۲۰۲۵
- توضیحات
- نوشته شده توسط Administrator
- دسته: فلسطین
غزه دارد از گرسنگی میمیرد!
نامهای از غزه نوشته زیاد مدوخ - ۲۴ ژوئیه ۲۰۲۵
پس از ۲۲ ماه تجاوز وحشتناک، وضعیت در نوار غزه روز به روز وخیمتر شده است. علاوه بر بمبارانهای شدید و بیوقفه احساس ناامنی، اضطراب، ترس، نگرانی و انتظار، به ویژه در شمال نوار غزه، بر همه حاکم است چراکه با یک قحطی واقعی دستوپنجه نرم میکنیم.
و من شخصاً هنوز زندهام … اما دارم رنج مطلق را تجربه میکنم. توصیف این وضعیتِ وحشتناک بسیار دشوار است. تقریباً دو هفته است که در بازار دیگر چیزی پیدا نمیشود. کالاها نایاب شدهاند و آن مقدار اندک هم که موجود است، یعنی چند بسته ماکارونی، چند قوطی کنسرو، عدس، لوبیا سفید و نخودفرنگی با چنان قیمتهای باورنکردنیای عرضه میشود که خریدشان ناممکن است.
هر روز به بازار میروم و با دست خالی برمیگردم. این وضعیت برای کودکان و افرادی که با من زندگی میکنند، بسیار ناراحتکننده است؛ همه در رنجی وصفناپذیر بهسرمیبرند. شعار "هیچکس در غزه از گرسنگی نمیمیرد" جای خود را به "همه دارند در غزه از گرسنگی میمیرند" داده است.
همبستگی خانوادگی و اجتماعی که همیشه نقطه قوت این منطقهی محصور فلسطینی حتی در زمان محاصره بود، اکنون به حداقل رسیده است؛ تا جایی که به خودم مربوط میشود، گاهی دو یا سه روز چیزی نمیخورم؛ ترجیح میدهم تکهنانی، اگر بدست آید را به کودکانم بدهم تا اینکه خودم بخورم؛ به وضعیت بهراستی فاجعهباری رسیدهایم.
در روز تنها دو یا سه کامیون کمکرسانی وارد میشود که مخصوص سازمانهای بینالمللی است. این سازمانها هم محتویات را در انبارهای خود نگه میدارند به این بهانه که برای توزیع بین همه کافی نیست. این انبارها مرتباً توسط گروههای مسلح یا افراد گرسنه مورد حمله قرار میگیرد.
شبها گروههای مسلح یا افراد گرسنه این مواد غذایی را میدزدند و سازمانهای بینالمللی میگویند که کاری از دستشان ساخته نیست. نمیدانم آیا آنها مشتریان خاص خود را دارند یا در این تله مرگ، در این قحطی که بهعنوان سلاح جنگی توسط نیروی اشغالگر استفاده میشود، دست دارند؟
در عمل، نیروی اشغالگر، از ۲۷ ماه مه گذشته، دو مرکز توزیع رایگان ایجاد کردهاست اما فقط در جنوب و مرکز نوار غزه حضور دارد. این مراکز توسط یک شرکت آمریکایی، مزدوران آمریکایی که با ارتش اسرائیل همدست هستند، مدیریت میشود.
کارتنهای حاوی کیسههای آرد و مواد غذایی از کامیونها به بیرون پرتاب میشوند و وقتی جمعیت گرسنه برای برداشتن چند کیسه یا چند قوطی کنسرو نزدیک میشود، اشغالگران به روی آنها آتش میگشایند.
از ۲۷ مه تا پایان ژوئیه ۲۰۲۵، حدود ۱۱۳۰ نفر کشته و ۶۹۰۰ زخمی فلسطینی داشتهایم. این نشان میدهد که این طرحِ ایجادِ مراکز توزیع رایگان، یک تله مرگ برای فلسطینیهای غزه است.
علاوه بر این، تاجران بیوجدانی هستند که کمکها را جمعآوری کرده و سپس با قیمت بسیار بالاتر در شهر غزه به فروش میرسانند. مثلاً اگر یک کیسه آرد ۲۵ کیلویی ۲۵۰ یورو (هر کیلو ۱۰ یورو) خریداری شود، در شهر غزه با قیمت کیلویی ۵۰ تا ۶۰ یورو فروخته میشود. برای یک کیلو شکر باید ۱۳۰ یورو پرداخت. یک کیلو برنج ۸۰ یورو! باورنکردنی است!
مشکل اینجاست که دیگر نه از مقامات مسئول خبریست، نه از دولت و نه از جامعه مدنی که تلاش کند به مدیریت وضعیت پرداخته، بازار را سازماندهی و قیمتها را کنترل کند. بدون در نظر گرفتن نیازهای عظیم یک جمعیت غیرنظامی، تاجران خودشان قیمتها را تعیین میکنند تا بیشترین سود را ببرند؛ قیمتها را افزایش میدهند، حتی اگر برای کالاها چیزی پرداخت نکرده باشند، یعنی از دزدی یا به صورت رایگان جمعآوری شده باشند؛ یا آنها را به نازلترین قیمت از افرادی خریده باشند که با مخاطراتی عظیم آنها را آوردهاند.
جمعیت چگونه در این وضعیت وخیم زنده میماند؟ شخصاً من رنج میبرم و با این حال جزو طبقه متوسط هستم. با سایر ساکنان تصمیم گرفتهایم تاجرانی را که از موقعیت سوءاستفاده میکنند تحریم کنیم، اما تا کی؟
من باید به کودکانم غذا بدهم، اما قیمتها سرسامآور است. شبها وقتی همه خوابند، گریه میکنم تا کسی شاهد ناتوانیام نباشد. این رنجی مطلق است.
همیشه از خودم میپرسم: آیا لجبازی کردم؟ آیا چون از ترک غزه خودداری کردهام، امروز دارم تاوانش را میدهم؟ نمیدانم. اما توصیف رنج مطلق و ناتوانیام در این جهنم دشوار است، چون این ناتوانی مطلق است.
و با این حال، من جزو افراد ممتاز محسوب میشوم چون دوستانی دارم، شبکههایی دارم. روزانه با دهها نفر در اینترنت صحبت میکنم. تبادلنظر میکنیم، گفتوگو میکنیم، آنها به من آرامش میدهند، عکس و ویدیوهایی از همبستگی برایم میفرستند.
در جامعه مدنی فعال هستم، سعی میکنم درد کودکان را تسکین دهم، تلاش میکنم از رنج محرومیت از همه چیز، با سازماندهی فعالیتها، توزیع اسباببازیها بکاهم، اما درد درونم، تسکینناپذیر است. هر روز رنج میبرم.
مریض هستم، نمیتوانم درمان شوم. بیمارستانی نیست، دارویی نیست، آزمایشگاهی نیست، وضعیت وحشتناک است. نمیدانم چه کار کنم. احساس ناتوانی وحشتناک است. و با این حال، همانطور که گفتم، من یک شبکه ارتباطی دارم، با مردم صحبت میکنم... سعی میکنم وقت زیادی را صرف نوشتن، شهادت دادن، تبادل نظر با دوستان و پشتیبانان کنم، اما باز رنج فراگیر است.
با این حال، این بار تصمیم گرفتم غرورم را کنار بگذارم، از طریق برخی دوستان فرانسوی، سوئیسی یا بلژیکی که با سازمانهای تامین مالی انجمنهای غزه ارتباط دارند، درخواست کمک کردم. این انجمنها ادعا میکنند که به صدها خانواده در شهر غزه غذا توزیع میکنند و هر روز عکس و ویدیو از اقدامات خود در شبکههای اجتماعی منتشر میکنند. من درخواست کمی غذا برای خانواده خودم و آوارگان ساختمانمان کردم.
پاسخ انجمنها این بود که نمیتوانند چیزی ارائه دهند چون همه چیز گران است. پس چگونه ادعا میکنند که به صدها خانواده غذا میرسانند، آن هم با عکس و ویدیو؟ چرا نمیتوانند چند قلم مواد غذایی یا غذای گرم برای ما هم بفرستند؟
احساس میکنم همه در شکستن اراده مردم غیرنظامی همدست هستند، مردمی که از قبل هم خسته و وحشتزده بودند.
تصور کنید مردم در خیابانها از حال میروند. اغلب وقتی صبحها برای تهیه آب آشامیدنی، هیزم یا غذا بیرون میروم، جوانان ۲۰ تا ۲۵ ساله را میبینم - نه کودکان یا سالمندان - که از حال رفتهاند چون چند روز است چیزی نخوردهاند.
تا پنجشنبه ۲۴ ژوئیه ۲۰۲۵، ۱۱۵ فلسطینی از جمله ۸۵ کودک، به دلیل سوءتغذیه جان باختهاند. هیچ چیزی وجود ندارد، در شمال هیچ چیز نیست، در شهر غزه هیچ چیز نیست، همه چیز بسیار گران است. تا کی میتوانیم این وضعیت غیرقابلتحمل را تحمل کنیم؟ هنوز اینجا هستیم، سعی میکنیم مقاومت کنیم، سعی میکنیم نشان دهیم قوی هستیم، اما درد و رنج بر ما غلبه میکند.
بدانید که هر شهادتی هم که داده شود، واقعیت بسیار سختتر از عکسها و ویدیوهایی است که در شبکههای اجتماعی میبینید.
فقط قحطی نیست که زندگی را در غزه غیرقابل تحمل کرده است. بمبارانهای بیوقفه روحیه ساکنان را تحلیل برده که دیگر نمیدانند به چه چیز امید ببندند.
این چیزی بود که میخواستم با دوستانم در میان بگذارم. شاید کمی آرامم کند…
- توضیحات
- نوشته شده توسط Administrator
- دسته: فلسطین
- توضیحات
- نوشته شده توسط Administrator
- دسته: فلسطین
موزنا شهابی
آنچه واقعا شعار "از رودخانه تا دریا" میگوید
من در طرابلس، لیبی، نزدیک دریایی به دنیا آمدم که از تاریخ من چیزی نمیگفت. دریایی که با ریشههایم بیگانه بود، هرچند به چشم کودکیام صمیمی میزد.
از دریای من، دریای حیفا، روی نقشههایی که به دیوار مدرسهی فرانسویام آویزان کرده بودند، اثری نبود. آنها نامی دیگر، تاریخی دیگر به آن میدادند، گویی هرگزاز آن ما نبوده است. دریای من ساحل و صخرههای حیفا، یافا و عکا را میشست. بازتاب شهرهایی را به همراه داشت که والدینم از آنجا آمده و بدون بازگشت، ترکشان کرده بودند.
پدرم در حیفا به دنیا آمد. هفده ساله بود که از آنجا رفت. اما "رفتن" کلمهای بیش از حد سبک است. او از کسی خداحافظی نکرد، در خانهاش را قفل نکرد. او از زیر بمبها فرار کرد؛ از شبهنظامیان، از بلندگوهای عبریزبان، از دستورات افسران بریتانیایی و خیابانهایی که خالی میشدند. سال ۱۹۴۸. این را "نکبه" مینامند. این نه یک جنگ بلکه یک عملیات پاکسازی بود. پدرم همراه با صدها هزار نفر دیگر هدف آن بودند. او تقریباً هرگز در مورد آن واقعه صحبت نمیکرد. تاریخ لای دو شانهاش، در حرکات حسابشدهاش، در آن شکلی که هر سال مدارک شناسایی موقت ما را تا میکرد و دوباره تا میکرد تا وضعیت پناهندگیمان را تمدید کند، محبوس بود. او شهرش را در سکوتش حمل میکرد و سکوت برایش یک انضباط، یک ترفند بقا بود. این جسمش بود که حافظه را منتقل میکرد نه صدایش.
مادرم اهل عکا بود. برای او، حافظه از زبان میگذشت و نقل کردن. زبانی دقیق و پربار که با غذاها و داستانهایش همراه بود. او در حین پختوپز، اشعار محمود درویش را به صدای بلند میخواند؛ از مکانها، مردم و عطرهایی میگفت که از او گرفته بودند، و وقتی پشت ماشین تحریر قدیمیاش مینشست، کلمات با قطعیتی سرد و انعطافناپذیر بیرون میزدند. هر جملهی تایپ شده، سنگری بود در برابر محو شدن. او مینوشت. او صحبت میکرد. او نام میبرد و از حق ما برای بودن، برای انتقال دادن حافظهمان، برای کرنش نکردن، برای فراموش نکردن سخن میگفت.
در خانهی ما دیوارها تزئینی نبودند، بلکه مسکونی بودند. آنها نام روستاهایی را بر خود داشتند که هیچ نقشهی غربی دیگر نمیخواست آنها را ثبت کند. میدانستیم که فلان خانواده از ناصره و فلان خانواده از لید یا صفد هستند. فلسطین یک دستور زبان خانوادگی بود نه احساس غربت و دلتنگی. زبانی زنده که باید حفظ میشد و پرورش مییافت تا غارت و سلبمالکیت به فراموشی سپرده نشود.
و روزی رسید که در حیاط مدرسهام در رباط، دختری از دوستانم به من گفت که برای تعطیلات "به اسرائیل" میرود. او لبخندی به لب داشت، همانطور که وقتی از آفتاب و شن صحبت میشود، لبخند میزنند. او نمیدانست. من هم لبخند زدم، تصنعی، تا غرشی که در درونم بپا بود، آشکار نشود. سپس خودم را در توالت حبس کرده و گریه سر دادم. او قرار بود دریا را ببیند. نه یک دریای انتزاعی. دریای پدرم. دریایی که سقوط حیفا را دیده بود. دریایی که فریادهای در گلو خفهشدهی خانوادهها، کلیدهای فشردهشده در مشتها، کتابهای رها شده بر پلهها را در خود گرفته بود. بله، آوریل ۱۹۴۸ بود.
خمپارهها بر وادیالنسناس میبارید. پدرم دویده بود. وقت خداحافظی نداشت. فکر میکرد فقط چند روزی میرود. همه همین فکر را میکردند
روی اسکله، پشت به دریا، مردم به خانههایشان، بالکنها و درختان انجیر خیره شده بودند. آنچه را که فکر میکردند شاید هرگز دوباره نبینند، در چشمانشان حک میکردند. کشتی رفت و دریا، پهناور و خاموش، همهی اینها را در خود نگه داشت؛ دریا بیتفاوت نبود،همه چیز را دید، دانست و به خاطر سپرد؛ نامها، خاطرات و غایبان را حمل میکرد. پدرم فقط یک بار به آنجا بازگشت. در سال ۱۹۹۷، با مجوزی که دولت اشغالگر صادر کرده بود. چند ساعت در شهر قدم زد. تابلوها همه به عبری بود، خیابانها تغییر نام داده بودند؛ اما حیفا او را شناخت، در سایهی پلهها، در نفس باد، در سکوت.
و دریا نیز او را شناخت، مانند کتابی که گمان میرفت گم شده باشد در مقابلش گشوده شد. او را بدون هیچ کلامی پذیرفت. چیزی را فراموش نکرده بود. او مدتها همانجا ایستاد. صحبت نکرد. نگاه کرد و شهر برای آخرین بار در او نفس کشید.
آنچه من آن روز در حیاط آرام مدرسهام در رباط احساس کردم، فقط اندوهی ساده نبود، این یک احساس مجزا، یا دردی کودکانه هم نبود. جراحتی کهنه بود که بیصدا راه خود را تا من پیدا میکرد. شکافی در زمان. کلامی بیاهمیت که ناگهان زخم تبعید را دوباره در من گشود، زیرا تبعید فلسطینی فقط به لحظهی ترک محدود نمیشود؛ مطمئناً از سال ۱۹۴۸ آغاز میشود، اما در یک پیوستگی تجسم مییابد: پیوستگی رژیمی که براساس غارت و سلبمالکیت، محو نامها و تولید فراموشی بنا شده است. این یک فاجعهی منجمد در گذشته نیست، بلکه نظامی کماکان فعال، دقیق و بوروکراتیک است؛ نظامی که تقسیم میکند، طبقهبندی میکند و حق کامل بودن را از هر یک از ما سلب میکند.
این ساختار بر همهی فلسطینیها، از رودخانه تا دریا، تحمیل شده است، هر کجا که باشند اثر این نظام را بر خود دارند: نظامِ جایگاههای اداریِ متفاوت، مرزهای داخلی، مجوزهای محدود و اسنادی که وجود را مشروط میکند. یک ماتریس واحد بر زندگیهای پراکنده اعمال میشود و این فقط جزئیات ساده نیست این چیزی است که وضعیت و جایگاه ما را میسازد: وحدت عمیق مردمی است که در فضا تکهتکه شده، اما با حافظهای مشترک و تحت یک رژیم سلطه منحصر به فرد، متحد شدهاند.
آن روز در حیاط مدرسه، تاریخ در یک کتاب روایت نشد، در چشمان پر از اشکم حک شد. از خلال مکالمهای عادی پدیدار شد و به من یادآوری کرد که تبعید برای ما یک غیبت نیست، بلکه نوعی حضور زیرزمینی است که نسل به نسل منتقل میشود. آگاهیای عمیق از جهان، هم صمیمی و هم سیاسی که در لحظهی دقیق، در باجهی فرودگاه هنگامی که پلیس به ما نگاه میکند، بیدار میشود. او ما را ورانداز میکند، ابروهایش را در هم میکشد، برگههای جواز عبورمان را ورق میزند. کلمهی "فلسطینی" بدون اینکه بر زبان آورده شود، خود را تحمیل میکند. در این لحظات معلق، تمام گذشتهی تحقیرآمیز ما دوباره سر برمیآورد. حتی بدون سیم خاردار، مرز آنجاست، میان انگشتان او...
این آگاهی از خلأ به وجود نیامده است، ریشه در واقعیتی ساختارمند، سازمانیافته و ادارهشده دارد. امروزه یک دولت واحد بر تمام سرزمینِ بین رودخانه و دریا، اعمال حاکمیت میکند. این نه یک عقیده است و نه یک شعار، این یک واقعیت است. اسرائیل این فضا را با تحمیل سلسلهمراتبی از وضعیتها براساس قومیت اداره میکند. منطقی مبتنی بر طبقهبندی که در آنْ فلسطینیها هویتی مشروط، جزئی و موقت دریافت میکنند و یهودیان تابعیت کامل و تمامعیار. فلسطینیها فقط حق دارند از تکههایی از وجود بهرهمند شوند، زندگیای کمارزششده، شهروند درجه دوم، ساکن موقت، سوژه تحت اشغال، زندانی در فضای باز، پناهندهی همیشگی، یک مجوز برای نفس کشیدن اینجا، یک جواز برای عبور از آنجا و یک ایست بازرسی بین هر تپش قلب.
زمین تغییر نمیکند، آسمان هم همینطور، دریا هم همینطور اما از یک روستا به روستای دیگر حق زندگی، عشق ورزیدن، حرکت کردن و به یاد آوردن متفاوت است. همهی فلسطینیها بهعنوان مزاحمانی در مرخصی تلقی میشوند. در رامالله یک زوج برای ثبت ازدواج یا اعلام تولد فرزند، باید از اسرائیل مجوز بگیرد. در اورشلیم، زنی حق اقامت خود را از دست میدهد اگر بیش از حد طولانی در خانهی خواهرش، دو بلوک آن طرفتر، بخوابد. در غزهی تحت محاصره، پدری در صفحهی کوچک تلفن همراه خود، مراسم فارغالتحصیلی دخترش را در دانشگاه نابلس تماشا میکند. یک خانواده بین امان، اورشلیم، غزه و برلین پراکنده شده، شانزده سال بدون دیدارِ دوباره، حتی برای یک تولد، حتی برای یک تشییع جنازه. رژیم همه چیز را پیشبینی کرده است: حبس جغرافیایی، انزوای اداری و گسستگی ابتداییترین پیوندها. در قلقیلیه، دختر کوچکی دریا را نقاشی میکند، او هرگز آن را ندیده است، با این حال، دریا درست آنجاست، پانزده کیلومتر آن طرفتر، اما بین او و دریا، دیواری قد برافراشته؛ دیوار، سربازان، هراس، ایستهای بازرسی.
این یک سوءاستفاده نیست. این یک ناهنجاری نیست. این یک نظام است. حکومتی مبتنی بر جدایی، بر سلسله مراتب قومیتی، بر انکار یک ملت. آنچه در گزارشها آپارتاید مینامند، برای ما حکم روزمرگی دارد. کلمهی "آپارتاید" بعدها رایج شد. از بتسلیم. از عفو بینالملل. از سازمان ملل. اما ما قبلاً آن را زندگی کرده بودیم، در مدارکمان، سفرهایمان، سکوتهایمان. این نظام هرگز برای محو کردن ما نیازی به کشتن ما نداشته است. این کار را از طریق پروندهها، قوانین تبعیضآمیز، تأخیرها، سندهای مالکیت گمشده و سرقت زمین به نفع یهودیان از خارجآمده نیز انجام میدهد.
بیانِ "از رودخانه تا دریا"، یک شعار نیست، تأیید یک حقیقت است. تمام این سرزمین تحت یک رژیم، یک مرجع و یک منطقِ سلطه است. مطالبهی برابری و آزادی از رودخانه تا دریا، نفی این تکهتکه شدن است. این یک فراخوان جهت محو کردن کسی نیست بلکه رد محو شدن خود ماست.
تصور کنید یک فرانسوی در سال ۱۹۴۲، تحت اشغال نازیها، آزادی تمام فرانسه را طلب کند، نه فقط پاریس، نه فقط لیون، بلکه از کانال مانش تا آلپ، از راین تا اقیانوس اطلس. آیا گفته میشود که او به نفرت دامن میزند؟ که اغراق میکند؟ خیر، گفته میشود که او صرفاً واقعیتی را بیان میکند که از زندگی کردن زیر حاکمیتی تحمیلی و تحت عدالتی جزئی خودداری میکند.
این دقیقاً همین کاری است که ما میکنیم. ما از پذیرش حقوق مشروطی که آن هم تکهتکه شدهاست، خودداری میکنیم. ما تقسیم خانوادههایمان و همینطور تقسیم سرزمینمان را نمیپذیریم و صراحتاً میگوییم: از رودخانه تا دریا، فلسطین آزاد خواهد شد، نه برای محو کردن کسی بلکه برای اینکه دیگر هیچ کس محو نشود.
موزنا شهابی نویسنده فلسطینی و مشاور اسبق سازمان آزادیبخش فلسطین.
ترجمه سامان احمدزاده
لینک متن فرانسه:
- توضیحات
- نوشته شده توسط Administrator
- دسته: فلسطین
فلسطین خلق یا طبقه
بخش دوم مصاحبه با امیلیو میناسیان
ترجمه سامان احمدزاده
سوال: اگر تصور کنیم که ممکن است استعمار اسرائیلی تا حدودی به نفع بورژوازی فلسطین از گسترش تضادهای طبقاتی جلوگیری کند، آیا مبارزه آزادیبخش ملی، هرقدر هم که بینالطبقاتی باشد، نمیتواند گیره سلطهی طبقاتی بر پرولتاریای فلسطینی را کمی آزاد سازد؟
پاسخ: سوال این است که امروز مبارزه آزادیبخش فلسطین در چه موقعیتی قرار دارد؟ آیا اساسا هنوز چنین چیزی وجود دارد؟ مسلماً مبارزه آزادیبخش ملی بهعنوان یک چشمانداز یعنی آزاد شدن از یوغ قدرت استعمارگر و برقراری یک دولتْ کماکان مطرح است و میتوان تصور کرد تا زمانی که استعمار پابرجاست دوام خواهد داشت، اما پروسه بسیج مردمی چگونه شکل میگیرد؟ بهلحاظ تاریخی در فلسطین این مبارزات همیشه حول سازمانها و احزاب تبلور پیدا میکرد و تاثیرات خود را بر ساختار طبقات نیز میگذاشت. در فلسطین مبارزات آزادیبخش ملی دائما در احزاب تشکیلدهندهِ سازمان آزادیبخش (الفتح، جبهه خلق و تمامی انشعابات آنها) تجسم مییافت یعنی در کسانی که پس از جنگ ۱۹۶۷ در آنچه انقلاب فلسطین نامیده شد نقش داشتند. حول این احزاب بود که یک جنبش اجتماعی شکل گرفت و تمام سلسلهمراتب سنتی را که میراث دوران فئودالی بود دگرگون کرد. "انقلاب فلسطین" باعث پدید آمدن طبقهای از کادرها و مدیران شد که اغلب از روشنفکران تبعیدیِ خردهبورژوازی بودند. آنها توانستند با استفاده از رانت سیاسی به درون محیط پرولترهای فلسطینی و در بعضی مواقع غیرفلسطینی در اردوگاههای پناهندگان در لبنان، اردن و سوریه وارد شده و خود را در سازمانهای مبارزاتی ادغام کنند. در چنین شرایطی بورژوازی سنتی سرنگون نگشت بلکه زیر فشار قرار گرفت و نهایتا مجبور شد با این سازمانها وارد مذاکره شود تا خود را در مقابل حملات پرولترهای مسلح مصون دارد. موتور محرک همیشگیِ مبارزات آزادیبخش ملی چنین بوده است: جذب جنبش اجتماعی پرولترها و دهقانان توسط جمعی از "نخبگان" سیاسی که تلاش دارند خود را تبدیل به یک دستگاه دولتی کنند؛ در مورد فلسطین بیشتر با پرولتریزه شدن تودههای دهقانی مواجه هستیم که ناشی از روابط استعماری حاکم است. این فرایند سپس در سالهای 1980 رفتهرفته غزه و کرانه باختری را نیز دربرگرفت، گرچه فاقد یک بُعد نظامی بود: انتفاضه اول در ابتدا شورش پرولترهای سرزمینهای اشغالی بود که اکثرا در اردوگاهها زندگی میکردند و تحت استثمار سرمایهی اسرائیلی قرار داشتند؛ در ادامه و در مرحله بعدی بود که سازمان آزادیبخش توانست آن را تحت کنترل خود درآورده و این جنبش را به یک جنبش سیاسی و ملی تبدیل سازد.
بعد از این چه اتفاقی افتاد؟ در حالت "متعارف" و معمولی هنگامی که رهبری، دستگاه دولتی را در دست میگیرد عدم پیوندی [شکافی] که بین منافع جنبش اجتماعی و دستگاه سیاسی وجود دارد، عمل میکند. پرولترها توسط یک دولت ملی که ظاهرا مدافع منافع تودههاست به سرِ کارشان فرستاده میشوند. آنچه در فلسطین اتفاق افتاد این بود که این عدمپیوند عمل کرد بدون آنکه استقلالی کسب شود: در پایان برهه زمانیای که از قرارداد اسلو تا انتفاضه دوم میرود (یعنی بین سالهای ۱۹۹۳ و ۲۰۰۴) رهبری ملیْ مبارزه برای استقلال را رها کرده و به در اختیار گرفتن رانتها و بازارهایی که اسرائیل در اختیار او میگذاشت راضی شده و به آن بسنده کرد. از این زمان به بعد فشار و اختناق بر مبارزات پرولترهای فلسطینی همچنان تحت لوای اشغال و استعمار اسرائیل اعمال میشود بدون آنکه سازمانهای سیاسی که از بطن مبارزات آزادیبخش ملی بیرون آمدهاند توان ارائه یک چشمانداز مبارزاتی را داشته باشند چراکه رهبران این تشکُلاتْ خود بهمثابه پیمانکارانِ این آرایشِ ساختاری در آن ادغام شدهاند. این همان مقوله اشغال دوگانه است که از آن بهوفور درکرانه باختری صحبت میشود.
سوال: آیا حماس خود را جایگزین دیگران کرده است؟
پاسخ: از بعضی جوانب حماس همان مسیری را طی کرد که ساف. ترکیب اجتماعی قشرِ مدیریت آنها مشابه یکدیگر است: طبقات متوسطی که سرمایهای از خود ندارند و از دانشگاهها بیرون میآیند تلاش دارند شکاف بزرگ بین یک پایه پرولتری و منافع بورژوازی تجاری را پُر کنند. اما حماس برخلاف ساف، اتکای خود را بر یک جنبش اجتماعی قرار نداد. حماس نوعی ضدجامعهی متدینِ، متکی بر سلسلهمراتب برپا کرد که از نظم اجتماعی [موجود] تبعیت میکند. حماس پرولترها را از طریق نوعی عضوگیری عقیدتی در این ساختار وارد نمود یعنی هرگز تلاش نکرد فعالیت مستقل آنها را در چارچوب مذاکراتش با بورژوازی جذب کند.
در این راستا، فکر میکنم که ما باید حداقل از نظر روششناختی، بین مقوله مبارزه و مقاومت تمایز بگذاریم: اولی فرض خود را بر نوعی استقلال در کُنش، با داوهای مادی قرار میدهد که دربرگیرنده تضادهای اجتماعی است و دیگری درکی از "مقاومت" دارد به نحوی که در سازمانهای نظامیِ سلسلهمراتبی مثل گردانهای القسام غزه رایج است. حماس میتواند به مشروعیت خود برای حضور در مقاومت مانند حزبالله یا سایر گروههای سیاسی- نظامی در منطقه ببالد، اما باید این کار را براساس یک مدل متمرکز، سلسلهمراتبی و نظامی انجام دهد و "قوای" خود را از مردم جدا کرده و آماده باشد آنها را در صورت لزوم برای سرکوب مبارزات روانه کند.
در اواسط دهه ۲۰۰۰ دستههایی در درون حماس آن را به سوی ادغام شدن در چارچوب قراردادهای استقلال [با اسرائیل] سوق دادند یعنی وادارش کردند به تَبَع از الفتح، بهعنوان پیمانکارِ اسرائیل به مدیریت پرولتاریای سرزمینها بپردازد. این همان کاری است که حماس بالاخره از سال ۲۰۰۷ با بهدستگرفتن قدرت در غزه انجام داد، اما از آنجا که این کار از طریق نظامی و بدون مذاکره با اشغالگر انجام شد، توانست چهرهی سازشناپذیر خود را حفظ کند اگر چه در نهایت او نیز از نظر عینی به یک پیمانکار محلی برای مدیریت پرولتاریای مازاد تبدیل شد.
[به این ترتیب] حماس به مدت شانزده سال اداره نوار غزه را برعهده گرفت، روابط با اسرائیل را از طریق مذاکره و موشک مدیریت نمود، مبارزات را سرکوب کرد، طبقهای از تجار و کارفرمایان را زیر بالوپر خود گرفت و به آنها اجازه داد ثروتمند شوند تا اینکه ناگهان در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ از این نقش پیمانکار بیرون آمد تا مثلاً، تصویر خود را بهعنوان یک سازمان سیاسی- نظامی فراملی از نوع حزبالله احیا سازد. این کار موجب قربانی شدن طبقهی کارفرما/تاجری گشت که در غزه به برکت حماس رشد کرده بود. میتوان فرض کرد که این تغییرِ سمتگیری بدون کشاکش داخلی صورت نگرفته که اینهم بیان انفجار تضادی قدیمی در آن است: تضاد میان شاخهی سیاسی- نظامی که در بین پرولترها طرفدارانی قوی داشت و بخش دیگر آن که در بورژوازی اهل کسبوکارِ فلسطین ادغام شده بود.
سوال: سلطه بریتانیا و سپس استعمار صهیونیستی، تعداد عظیم پناهندگان، اعمال خشونت استعماری دائم و غیره توانست بهصورت مادی نوعی هویت مشترک برای فلسطینیان بسازد که مقاومت آنها در قالب واژه "خلق" یا "مردم" بیانگر آن بود. آیا این سازه تنها بازتابی از گفتمان نخبگان فلسطینی است؟
پاسخ: وجود این هویت مشترک بدیهی است، اما باید از خود بپرسیم در پسِ آن چه میگذرد. من نمیخواهم به هر قیمتی بگویم "مردم وجود ندارند و یا این خدعه و تزویر طبقه مسلط است که میخواهد سلطه خود را در پسِ آن پنهان سازد" و یا حتی بدتر مثلاً بگویم "اگر نقاب از چهرهی آنها بیافتد، پرولترها به منافع طبقاتی خود آگاه میشوند".
ایدهی "مردمی فلسطینی" مختص نخبگان فلسطینی نیست، حتی گاهی علیه آنها نیز به کار گرفته میشود. سوال این است: چه مبارزاتی در درون مقولهی "مردم" آشکار یا پنهان، بین بخشهای مختلف طبقاتی در جریان است؟ در مبارزه وقتی خود را با مردم یکی تلقی میکنیم، مانع از این نیست که در یک موقعیت اجتماعی خاص مبارزه میکنیم.
و از اینجا برمیگردیم به آنچه در مورد مبارزه آزادیبخش ملی و جنبشهای بینالطبقاتی گفتم. در دهههای ۹۰-۱۹۶۰ ساف به مبارزات پرولتری برای کسبِ سهم خود در مذاکره علیه اسرائیل نیاز داشت، درحالیکه پرولترها از رهبری "ملی" خود بهعنوان شیوهای برای مشروعیت بخشیدن به مبارزه علیه نخبگان استفاده میکردند. در سرزمینها، انتفاضه اول اوج این منطق دوگانه یعنی جذب جنبش اجتماعی توسط رهبران سیاسی و استفاده از مبارزه ملی توسط جنبش اجتماعی بود اما بین سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ مبارزات پرولتری و رهبریهای ملی که تا آن زمان با هم پیش میرفتند (هرچند با کشمکش)، دیگر چنین نکردند. در پی شکست انتفاضه دوم (که در ماههای اول، همان منطق بینالطبقاتی را پیش گرفته بود یعنی پرولترهای شورشی یا مسلح را به رؤسای سیاسی مرتبط میکرد) رهبران ملی در کرانه باختری و حتی غزه وارد یک منطق سرکوب مبارزات شدند که حتی کسانی را هم شامل شد که گفتمان آزادی ملی را مورد استفاده قرار میدادند.
حتی اگر چنین چیزی با درک غریزیمان اختلاف داشته باشد به نظر میرسد از زمان شکست انتفاضه دوم، مبارزات پرولتری در سرزمینها[ی اشغالی] تشکیلات ملی، فلسطین را بهعنوان دشمن اصلی خود میبیند صرفاً بهایندلیل با او درگیر هستند که نقش حائل را بازی میکند. اسرائیل خود را از زیر بار بازتولیدِ جمعیت آزاد کرده و آن را به نخبگان فلسطینی سپرده است. اسرائیل در شهرهای کرانه باختری براساس منطق "یورش" مداخله میکند و در غزه براساس منطق کشتار جمعی.
سوال: در مورد مبارزات ۲۰ سال گذشته خارج از احزاب و یا علیه آنها چه میتوان گفت؟
پاسخ: برای اینکه از چیزی گفته باشم که بهتر میشناسم یعنی از کرانه باختری (من فقط یک بار در سال ۲۰۰۲ پا به غزه گذاشتم) در سالهای ۱۶-۲۰۱۵ در شمال کرانه باختری، شورشی نهفته و زیرپوستی در میان پرولتاریای اردوگاههای آوارگان علیه تشکیلات خودمختار فلسطین شکل گرفت. آن موقع صحبت از یک انتفاضه "داخلی" مطرح شد که نقطه مرکزی آن اردوگاه "بالاتا" در حومه نابلس بود. این جنبش اجتماعیْ پلیس فلسطین را وادار به عقبنشینی کرد، در نتیجه فضایی برای جوانان ایجاد شد تا گروههای مسلح را در پایگاههای خود، خارج از سلسله مراتب احزاب شکل داده و بتوانند علیه نخبگان مرتبط با تشکیلات خودمختار در نابلس و جنین خود را از نظر اجتماعی تحمیل کنند. درگیریهای بهار ۲۰۲۱ (شورشهای اورشلیم و شهرکهای فلسطینی در سرزمینهای اشغالشده "۱۹۴۸"، حمله سیاسی- نظامی حماس، لغو انتخابات توسط تشکیلات خودگردان) وضعیت را تثبیت کرد: در چنین شرایطی تشکیلات خودمختار خود را تضعیفشده یافت و این امر موجب کاهش نسبی تمایلات استبدادی آن شد.
آنچه در چرخهی شورشهای ۱۶-۲۰۱۵ توجهام را جلب میکرد گفتمانی بود که بین بسیاری از مردم رواج داشت (گفتمانی که ممکن است ظاهراً متناقض بهنظر برسد)؛ بنابرآن مدیریت فلسطینی هم از رویارویی فیزیکی مردم با اشغال جلوگیری میکند و هم از دسترسی آنها بهعنوان کارگر به اقتصاد اسرائیل. مردم در نوعی دلتنگی نسبت به زمانی بهسرمیبردند که: "روزها برای اسرائیلیها کار میکردیم، شبها به سمتشان کوکتل مولوتف پرتاب میکردیم".
درهمان سال اعتصاب مهمی در میان معلمهایی که در استخدام تشکیلات خودمختار بودند شکل گرفته بود که تشکیلات خودمختار با استفاده از ارعاب، سرکوب و باجخواهی یعنی درواقع با بهکارگیری الگوی رژیمهای "عربِ" منطقه، توانست آن را خنثی کند اما این دورهی اعتراضی- اجتماعی پایههای کنترل سیاسی تشکیلات را متزلزل کرده بود.
سوال: چرا جریانات متعلق به گرایش سیاسی ما در قبال این مبارزات سکوت کرده است؟
پاسخ: در کرانه باختری بین مردمْ تشکیلات خودمختار و بورژوازی فلسطین بهعنوان منبع اختناق شناخته میشوند اما ما باید همیشه شرایط کنشهای متقابل را در نظر بگیریم: به ما فعالان اروپایی که در سرزمین اشغالی گشت میزنیم، کارکرد مشخصی محول شده: بازگویی مشاهدات برای مقابله با دستگاه تبلیغاتی اسرائیل. محول شدن این روایات اساساً توسط طبقات متوسط انجام میشود که به طریقی جزئی از منطق دسترسی به سرمایه (مادی یا نمادین) غرب هستند. واقعیت این است که در مبارزه طبقاتی با استثمارگران فلسطینی هیچکس انتظار ندارد که نسبت به او همبستگیای وجود داشته باشد، بنابراین افرادی که گرفتار این روابط استثماری "داخلی" (از دیدگاه ملی) هستند مرتباً و همیشه در مورد آن با تو صحبت خواهند کرد، اما هرگز در آن از بُعد سیاسی پیامی گنجانده نمیشود مگر در لحظات تنش شدید، همانطورکه در سالهای ۱۶-۲۰۱۵ در شمال کرانه باختری پیش آمد.
آنچه پرولترهای فلسطینی بهعنوان پرولتر زندگی میکنند هرگز به گوش ما نمیرسد و این هم تعجبآور نیست: روایت این [امرِ] زیستهْ در مضمون "آرمان ملی"ای که مدیران و نخبگان سیاسی به شبکههای خود در خارج منتقل میکنند، حضوری ندارد.
سوال: پرولترهای این منطقه چه دورنمای مشترکی میتوانند داشته باشند؟
پاسخ: آیندهای که اسرائیل به تصویر میکشد کابوسی وحشتناک است: کشوری متعلق به بلوک مرکزی کشورهای سرمایهداری که منطقهبندی فراگیر و جهانی نیروی کار را در سرزمین خود بازتولید کرده است، به همان نحوی که در تقسیم جهانی کار مشاهده میشود. این منطقهبندی اجتماعی بهلحاظ شهرنشینی در جغرافیایی بسیار کوچک محقق میشود: فاصله بین غزه و تلآویو بهسختی بیش از فاصله بین پاریس و یکی از حومههایش (مانتلاژولی است [58 کیلومتر]) و براساس قومیت اجرا میشود (این امری ثابت در تاریخ اسرائیل مانند بسیاری از دولتهای دیگر است؛ حتی خارج از زمینهی مبارزه ملی: قبل از اشغال کرانه باختری و غزه، با پرولتاریای یهودی "وارداتی" از کشورهای عربی چنین معاملهای میشد).
اما طی بیست سال گذشته، دولت اسرائیل نه تنها خود را بهعنوان ضامن بازتولید اجتماعی پرولتاریای یهودی که بر آن مسلط است تحمیل کرده، بلکه همزمان خود را ضامن موجودیت "فیزیکی" و بقای آن تثبیت کرده است. امروز ما شاهد هستیم که چگونه در ابعادی که تاکنون در تاریخ مشاهده نشده بود اسرائیل این پرولتاریای "ملی" را در پس استثمارگران خودی یارگیری و ردیف میکند، آنهم در تقابل با پرولترهای مازاد غزه که در اردوگاههای اجباری زیر آتش دائمی بمبها محصور کرده است.
بنابراین باید در نظر داشته باشیم که این مبارزات در چه فضای وحشتناکی جریان دارد. تصور اینکه آنها بتوانند توازن قوایی را ایجاد کنند که قادر به "شکستن این قطعهبندیها" باشد، دشوار است. تا سال گذشته، این واقعیت ساده که در سرزمینهای اشغالی این مبارزات کماکان وجود دارند و بر بازتولید روابط اجتماعی تأثیر میگذارند (بار دیگر تاکید میکنم که من در مورد مبارزات صحبت میکنم، نه مقاومت سلسلهمراتبی از بالا) فینفسه چیزی بود که مرا متعجب و تغذیه میکرد. امروز، سنگینی و ثقل منطق کشتار همه چیز را در زیر خود لِه میکند: ظرفیت کنش مستقل پرولتاریای فلسطین در معرض خطر بمباران همهگیر قرار دارد و تا زمانی که پرولتاریای یهود در اسارت دولت اسرائیل باقی بماند (که این نیز قرار نیست به زودی تغییر کند) چیزی برای مذاکره از طریق ایجاد توازن قوا وجود ندارد. ما واقعاً وارد مرحله دیگری شدهایم، مرحلهای که بهسختی جایی برای امید باقی میگذارد.
سوال: آیا انکار پایه مادی مقولهی "مردم" فلسطین به منزله "حمایت منفعلانه" از دولتی نیست که آنها را استعمار و سرکوب میکند؟
پاسخ: من فکر میکنم میتوان چارچوبی تحلیلی ایجاد کرد که در آن با مبارزات فلسطین احساس همبستگی کنیم، بدون اینکه دچار توهم نسبت به دورنمای دستگاههای سیاسی-اجتماعی "ملی" شویم. این همان کاری است که گروه "سوسیالیسم یا بربریت" تا حدی در طول جنگ الجزایر موفق به انجام آن شد: ایجاد یک خط مبتنی بر همبستگی بینالمللی که بتواند درعینحال حامل موضعی انتقادی براساس یک تحلیل طبقاتی نسبت به "جبهه آزادیبخش ملی" الجزایر باشد.
در فلسطین مانند همه جای جهان، ما در دورانی به سر میبریم که در هیچکجای آن تجسم سیاسی "طبقاتی" پرولتاریا وجود ندارد. برخی به احزاب چپ (مانند جبهه دمکراتیک برای آزادی فلسطین و یا جبهه خلق) یا به یک جامعه مدنی فرضی دور از احزاب امید میبندند. من این رویکرد را درک میکنم و حتی در سفرهایم بهواسطه نوعی نزدیکی "فرهنگی" آن را به اشتراک گذاشتهام، اما تضادهای طبقاتیْ از خلال این احزاب و این جامعه مدنی هم گذشته و در آنها عمل میکند، تضادهایی که نخبگان تلاش دارند آن را در روابط سلطهْ ثانوی جلوه دهند. بااینحال ما خود را (بهطور کلی) در همبستگی با گفتمان این نخبگان میبینیم، بدون اینکه متوجه آن باشیم.
من همچنان به این ایده باور دارم که روابط اجتماعی بر ایدئولوژیهای سیاسی ارجحیت دارند و اینکه ما باید -هم از نظر احساسی و هم بهلحاظ نظری - همیشه سعی داشته باشیم از "پایین" عزیمت کنیم یعنی از نظر اجتماعی برای درک مبارزاتی که "مبارزات ملی" دعوی دربرگیری آنها را دارد فراتر از هویتهای سیاسی بنگریم.
در همبستگیِ هویتیای که با فلسطین احساس میکنیم، با خودِ ایده فلسطین، منطقهای متمایزی را میتوان تشخیص داد: برحسب تعلق طبقاتی، رابطه با سیاست، با مبارزه، سرمایه مبارزاتی، فرهنگی و غیره. در ابراز همبستگیای که در آنجا وجود دارد شاهد چنین وضعیتی هستیم اما در اینجا هم چنین چیزی در کار است. این منطقهای مختلف در همزیستی با هم وجود ندارند، همگرایی یا وحدتی را ترسیم نمیکنند: آنها در تضاد و در مبارزه با هم هستند، هر چند به شیوهای کموبیش علنی و یا در سکوت.
من در زمینه "چه باید کرد" حرف زیادی برای گفتن ندارم. درهرصورت، به نظر من بیش از مواضع سیاسیِ متفاوتی که در جنبش همبستگی میبینیم (مثلاً اینکه در مورد حماس چه فکر میکنیم، یا در ارتباط با یک دولت دو ملیتی یا غیره)، بهتر است به ترکیب اجتماعی و کنش مبارزاتیای که از آن نتیجه میشود توجه کرده و آن را بررسی کنیم و سپس موضع خود را در جنبش مشخص کنیم؛ به این امید که "جنگ را به خانه بازگردانیم" و به نظم اجتماعی حاکم، در هر کجا که هستیم، حمله کرده و در نتیجه به کشتار غزه پایان دهیم.
در فرانسه، سازماندهی و تصرف تظاهراتهای همبستگی توسط سیاستمداران حزب "فرانسه نافرمان" و شرکاء که "قضیه فلسطین" را ابزار منافع خود کردهاند، یا حتی انجمنهایی که خود را بهعنوان طرفِ مذاکره با قدرت معرفی میکنند، به نظر من نتیجه شکست مؤلفه پرولتری و غیرسیاسی جنبش است؛ مؤلفهای که برای مثال در طول جنگ ۲۰۱۴ با قدرت بیشتری خود را آشکار کرده بود.
- توضیحات
- نوشته شده توسط Administrator
- دسته: فلسطین
در پرتو رویدادهای اخیر در فلسطین، عدهای از مستندسازان تصمیم گرفتند فیلمهای خود درباره فلسطین را بهصورت رایگان در دسترس عموم قرار دهند.
در زیر لینک این فیلمها را به اشتراک میگذاریم؛ شما هم به سهم خود میتوانید با پخش هر چه وسیعتر آنها پیام مقاومت خلق فلسطین را به جهان برسانید.
To all friends
In light of the current events in Palestine, a large number of filmmakers have made their films about Palestine available online for free.
In this post, we share with you links to films you can view and share to get our message out to the world:
• A collection of documentaries published by Al Jazeera Documentary and others:
No Other Land; https://t.me/zobaledanetarikh/1447
https://bit.ly/3yp2nBI
https://bit.ly/2SSpMeC
https://bit.ly/3f0KK3P
• "Keeper of Memory" documentary:
https://youtu.be/eywuYeflWzg
• "Empty Seat" documentary:
https://youtu.be/an4hRFWOSQQ
• "Resistance Pilot" documentary:
https://youtu.be/wqSmdZy-Xcg
• "Jenin" documentary:
https://vimeo.com/499672067
• "The Olive Tree" documentary:
https://vimeo.com/432062498
• "Scenes from the Occupation in Gaza" documentary 1973:
https://youtu.be/1JlIwmnYnlE
• Documentary "Gaza Fights For Freedom":
https://youtu.be/HnZSaKYmP2s
• Documentary "Arna's Children":
https://youtu.be/cQZiHgbBBcI
• Short Film "Strawberry":
https://vimeo.com/209189656/e5510a6064
• Short Film "The Place":
https://youtu.be/fgcIVhNvsII
• Documentary "The Mayor":
https://youtu.be/aDvOnhssTcc
• Documentary "The Creation and the Nakba 1948":
https://youtu.be/Bwy-Rf15UIs
• Documentary "Occupation" 101":
https://youtu.be/C56QcWOGSKk
• "The Shadow of Absence" Documentary:
https://vimeo.com/220119035
• "The Don't Exist" Documentary:
https://youtu.be/2WZ_7Z6vbsg
• "As The Poet Said" Documentary:
https://vimeo.com/220116068
• "Five Broken Cameras" Documentary:
https://youtu.be/TZU9hYIgXZw
• "Paradise Now" Feature Film:
https://vimeo.com/510883804
• "Abnadam" Short Film:
https://youtu.be/I--r85cOoXM
• "Wedding of Galilee":
https://youtu.be/dYMQw7hQI1U
• The feature film "Keffiyeh":
https://vimeo.com/780695653
• The documentary film "Slingshot Hip Hop":
https://youtu.be/hHFlWE3N9Ik
• The documentary film "Tall al-Zaatar":
https://youtu.be/Ma8H3sEbqtI
• The documentary film "Tall al-Zaatar - The Secrets of the Battle":
https://youtu.be/Ma8H3sEbqtI
• The documentary film "In the Grip of the Resistance":
https://youtu.be/htJ10ACWQJM
• The documentary film "Swings":
https://youtu.be/gMk-Zi9vTGs
• The documentary film "Naji al-Ali: An Artist with Vision:
https://youtu.be/Y31yUi4WVsU
• "The Upper Gate" Documentary:
https://vimeo.com/433362585
• "In Search of Palestine" Documentary:
https://vimeo.com/184213685?1
• "Salt of this Sea" Feature Film:
https://bit.ly/3c10G3Z
• "Speak, Bird" Documentary:
https://youtu.be/wdkoxBjKM1Q
• "The Palestinian Exodus" Series:
https://bit.ly/3bXNAVp
• "I Am Jerusalem" Series:
https://bit.ly/3hG8sDV
- توضیحات
- نوشته شده توسط Administrator
- دسته: فلسطین
فلسطین: خلق یا طبقه
مصاحبه با امیلیو میناسیان[1]
بخش اول - ترجمه: سامان احمدزاده
لینک متن به فرانسه:
https://dndf.org/?p=21633#more-21633
مقدمه اندیشه و پیکار:
در ادامهی موضوع قتلعام غزه و برای تعمیق بحث مربوط به فلسطین، در اینجا مصاحبهای را منتشر میکنیم که رفیق امیلیو میناسیان در اواخر سال گذشته با نشریه "جریان آلترناتیو" انجام داده است. اهمیت این مصاحبه از آنجاست که در آنْ میناسیان تلاش کرده از بُعد آزادیبخشیِ ملی فراتر رفته و به مسائل از دریچه مبارزه طبقات بنگرد؛ این نگرش درعین آن که اهمیت مسئله غزه را در ارتباط با پویایی سرمایه بینالمللی بررسی میکند تلاش دارد ضروریات واقعنگری به قضیه فلسطین را رعایت کند.
اندیشه و پیکار - مارس ۲۰۲۵
این مصاحبه در اکتبر و نوامبر ۲۰۲۴ صورت گرفته است.
امیلیو میناسیان:
ابتدا چند کلمه در مورد اینکه "از چه جایگاهی صحبت میکنم"، همانطور که میدانید من فلسطینی نیستم اما طی بیست سال گذشته بهطور منظم هر سال، چند ماهی را در کرانه باختری به سر بردهام و همراه با دیگر رفقای غربی متمایل به چپ که به سرزمینهای اشغالی میروند مشغول فعالیت بودهام: فعالیتهایی در عرصهی همبستگی، تولید فیلمهای مستند کوتاه و تحقیقات دانشگاهی که ناتمام رها کردهام. بیشک در بسیاری از مواقع این نوعی گردشگری مبارزاتی محسوب میشود، گیرم با رنگ و لعاب مارکسیسم مستقل.
من بهنوبهخود همیشه سعی کردهام از چارچوبهای اجتماعیای که اکثر پروژههای کنشگریِ مدافع فلسطین در آن شکل میگیرد اجتناب کنم یعنی از همنشینی با "حرفهایها"ی بازگوی سرکوب و همینطور از شرکت در جلساتی که از قبل تعریف و محدود شدهاند. من بسته به دورهها، مکانها، ظرفیت و امکاناتم موفق شدم بخشاً با بیکاران، فرودستان و طبیعتاً با لمپنپرولترهای جسورِ اردوگاههای پناهندگان مراوده داشته باشم ولی نه بهطور اخص با کارگران (بدون این که اصلاً در مورد زنان کارگر صحبتی در میان باشد). بیکاران طبعاً وقت بیشتری دارند و با سهولت بیشتری میتوان با آنها صحبت کرد. لمپنپرولترها اغلب مایلند داستان مبارزات و درگیریهای خود علیه نیروهای مسلح (اسرائیلی و همچنین فلسطینی)، زندانها و شکنجهای را که در زندانهای اسرائیل و همچنین در زندانهای فلسطینی صورت میگیرد تعریف کنند.
این که امروز بعد از بیش از یک سال که جمعیت غزه زیر بمبها غرق شده، دهانمان را باز کنیم و بگوییم "طبقات اجتماعی در فلسطین وجود دارد"، ممکن است بیجا بهنظر برسد. بدون شک اگر نه در کرانه باختری، بلکه در غزه پلکیده بودم، اصلاً چنین چیزی نمیگفتم یا حداقل این حرف را طور دیگری میزدم. من این حرف را برای کمرنگ کردن یا فاصله گرفتن از قتلعام نمیگویم، بلکه برای این است که با درک و دیدی مرزبندی کنم که فلسطین و آنچه در آنجا میگذرد را بهطوری ریشهای از اینجا [غرب] یا جاهای دیگر، نسبت به روابط اجتماعی سرمایهداری مغایر و بیگانه میکند.
سوال: تو از این ایده دفاع میکنی که اسرائیل و فلسطین را درواقع باید بهعنوان یک مجموعهی واحد در فضای سرمایهداری جهانی و منطقهای در نظر گرفت. میتوانی برای ما توضیح دهی که چرا؟
پاسخ: پروژه صهیونیستی از ابتدا، در فلسطین تشکیل یک جامعه یهودی جداگانه را در سر میپروراند. این پروژه به پاکسازی قومی ۱۹۴۸-۱۹۴۷ منجر شد، اگرچه این طرح کاملاً محقق نگشت، اما فضایی "یهودی" ایجاد کرد که اساساً منشأ اروپایی داشت. در سال ۱۹۶۷ که اسرائیل نوار غزه و کرانه باختری را که به ترتیب توسط مصر و اردن ضمیمه شده بودند اشغال کرد، دیگر جمعیتِ تحتِ مدیریتِ اسرائیل عمدتاً یهودی نبود. در همان زمان بود که یک ناسیونالیسم خالصاً فلسطینی - و دیگر نه فقط "عربی" - بهوجود آمد. از این زمان، میشد این احساس را داشت که در یک سرزمین، دو "ملت" در برابر یکدیگر قرار دارند، اما در غزه و کرانه باختری از بطن این ناسیونالیسمِ فلسطینی تا به امروز هیچ موجودیت دولتی جداگانهای بهجز بر اساس مدیریت "جیبی" پدید نیامده است. قلمرو تحت کنترل اسرائیل به این شکل نیست که یک طرف سرزمینهای یهودی باشد و طرف دیگر سرزمینهای فلسطینی. بسیاری از مناطقی که عمدتاً فلسطینی هستند در قلمرو دولتِ تشکیلشده (اسرائیل) در سال ۱۹۴۸ قرار داشته و [از طرف دیگر] جمعیت قابل توجهی از شهرکنشینان اسرائیلی در کرانه باختری حضور دارند. این سرزمین به پازلی میماند که در آن اگر تعلقات ذهنی حاکم را کنار بگذاریم، خودِ تمایزات ملی موضوع تقسیمبندیهای فرعی متعددی هستند که ممکن است قومیتی هم باشند (از جمله از جانب "یهودیان") اما امروزه ماهیتی اجتماعی پیدا کرده و همگی در اقتصاد اسرائیل ادغام شدهاند؛ بنابراین، عزیمت از "یکیبودنِ جا و فضا" بین اسرائیل و فلسطین راهی است برای خروج از تحلیلی که فلسطینیها را بهعنوان "مردمی بدون دولت" در نظر میگیرد که با اتکا به یک احساس تعلق مشترک و یک محرومیت واحد و یکسان متحد شدهاند. این خوانش تمایل دارد تا مقولههای ملی را که بهطور اجتماعی تولید میشوند، ذاتی و ماهوی جلوه دهد و همچنین خشونت دولت اسرائیل را بهنوعی تداوم متصل سازد که از ۱۹۴۸ ادامه دارد، تداومی که در نتیجه بر ارتباط قضیه با پویاییهای جهانی چشم میبندد.
آنچه از یک سال پیش در حال وقوع است، جنگی نیست که بین دو فضای ملی، صفکشیده در مقابل هم در جریان باشد بلکه اقدامی است که یک طرف با هدف تسخیر و انحصار منابع و بازارها دست به آن میزند. این "مردم فلسطینی" نیستند که در کشاکش بین دو ملت که برای بقا خود میجنگند زیر بمبها غرق میشوند؛ نوار غزه یک موجودیت اجتماعی خارج از اسرائیل نیست؛ نوار غزه تقریباً شصت سال است که در بازار و سرمایهداری اسرائیل ادغام شده است. اکثریت قریب به اتفاق فلسطینیهایی که در آنجا زندگی میکنند، درواقع پرولترهایی هستند که از منبع معیشت خود بیبهرهاند و کالاهای اسرائیلی را با واحد پول اسرائیلی خریده و مصرف میکنند؛ اما آنها کارگرانی تلقی نمیشوند که نیروی کارشان مستقیما استثمار شود. آنها مازاد جمعیتی را میسازند که سرمایه اسرائیلی در دهه ۱۹۹۰ از بازار کار طرد کرده و در "اردوگاههای" عظیمِ، در چند ده کیلومتری تلآویو پارک و محصور نموده است و با آنها طبق منطق "حیوانیکردن"ی رفتار میکند که در تاریخِ استعمار ثبت است.
سوال: آیا میتوانی تاریخچه ادغام این فضا (و نیروی کارِ آن را) در بازار سرمایهداری شرح دهی؟
پاسخ: از نقطه نظر بازار، فضای "فلسطینی" پس از تقسیم امپراتوری عثمانی بعد از جنگ جهانی اول تشکیل شد. ما از موقعیتی عزیمت میکنیم که ساختارهای فئودالی همراه با آغاز یک بورژوازی تجاری در آن حاکم است. صهیونیسم و دوره قیمومیت درواقع سرآغاز پرولتریزه شدن دهقانان عرب فلسطینی است؛ اما محرک حقیقی سال ۱۹۴۸ و نکبه "فاجعه" بود: بورژواها و اربابان فئودالِ فلسطینی، اموال منقول خود را زیر بغل زده و مناطق تحت کنترل اسرائیل را ترک کردند؛ روستاییان فلسطینی هم که عمدتاً رعیت و کشاورز اجارهنشین بودند، از زمینهای خود رانده و در اردوگاهها تلمبار شدند.
در استعماری که اسرائیل حاکم نموده میتوان سه دوره را از هم متمایز کرد. ابتدا طی سالهای ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۷ با شروع شهرکسازیها، در برابر دهقانان فلسطینی، اسرائیل از نوعی سیاست مشابه استعمار اسطیتانی (ایجاد وطن) استفاده میکند: پاکسازی قومی، غصب زمین و ورود سرمایه و نیروی کارِ "یهودی". این سیاست یک نتیجه تبعی دارد و آن همانطور که در بالا گفتم، وارد کردن یک پرولتاریای یهود است که در اصل متعلق به جهان عرب بوده و به این ترتیب قومیتی گشته و گرفتار در یک رابطهی استعماری، استثماری و حیوانیکننده. انباشت سرمایه در این دوره، زیر چنگال یک دولت برنامهریز قَدَرقدرت انجام میگیرد که در دست زبدگان اَشکِناز(یهودیان اروپای مرکزی و شرقی) و سوسیالیست بوده و از همراهی اتحادیههای کارگریِ هم که در خود ادغام کرده برخوردار است.
دوره دوم، تقریباً بین سالهای ۱۹۶۷ تا ۱۹۹۰، با فتح غزه و کرانه باختری آغاز میشود که با وضعیت استعماری از نوع "استثمار نیروی کار بومی" روبهرو هستیم. در این دوره سرمایهداری اسرائیل در حال ورود به مرحلهی ادغام فشرده با سرمایه بینالمللی از جمله از طریق صنایع نظامی است. حدود بیست سال، پرولتاریای فلسطینی در اردوگاههای غزه و کرانه باختری به نوبه خود ادغام گسترده در مناسبات دستمزدی را، در بخشهایی که تخصص کمتری میطلبید مثل کار ساختمانی، کشاورزی و غیره تجربه میکند.
قرارداد اسلو مرحله جدیدی را گشود و آن رابطهای استعماری بود ساختاریافته حول چهره یک مازاد جمعیت فلسطینی که مدیریتش به نوعی رابطه پیمانکاری واگذار میشد. اسرائیل همچنان کنترل سرزمین را حفظ میکند، به تهاجم خود برای ازبینبردن دهقانان ادامه میدهد و مدیریت پرولتاریای فلسطینی که در مناطق شهریِ محصور جمع شدهاند را به یک چارچوب ملیِ (تشکیلات خودمختار) برآمده از مبارزات آزادیبخش واگذار میکند. در چنین شرایطی، بخشهایی از بورژوازی تجاری که از "نکبه" جان سالم بدربرده بودند – آنهایی که در الخلیل و نابلس لنگر انداخته و در نواحی ضمیمه شده توسط اردن بین سالهای ۱۹۴۸ و ۱۹۶۷ به سر میبردند – در دستگاه مدیریتِ ساف (سازمان آزادیبخش فلسطین) ادغام شدند. کسانی که در دستگاه امنیتی تشکیلات خودگردان فلسطین وارد شدند، منشأیی دوگانه داشتند: یکی مدیران "خارجی" که بین سالهای ۱۹۹۴ و ۱۹۹۶ جزو اسباب اثاثیه عرفات وارد شدند و دیگرانی که از "داخل" از انتفاضهی اول و زندانهای اسرائیل بیرون آمده بودند. این طبقهای ترکیبی میسازد که به جناحهای رقیب تقسیم میشود؛ از یک رانت امنیتی بینالمللی برخوردار است اما بهخصوص در تمام بخشهای اقتصادی سرزمینها دست دارد، از ساختوساز گرفته تا ساختمان زیرساختها، تلفن و البته واردات و صادرات با اسرائیل. تمام این بخشها با بازار و سرمایهگذاریهای اسرائیل مرتبط هستند.
سوال: آیا جنگ غزه نشانه ورود به مرحله جدیدی نیست؟
پاسخ: میتوان چنین فکری کرد. مرحله جدید پس از قرارداد اسلو، با رشد تَورمیِ شیوههای کنترلِ بهکارگرفتهشده توسط اسرائیل بر این پرولتاریای عمدتاً غیرمولدشده مشخص میشود: بُرش سرزمین به مناطق کوچک، ایجاد یک نظام هذیانآور مبتنی بر مجوزهای "اجباری" برای سفر، برای کار، برای دسترسی به درمان همراه با پروندهسازی امنیتی عمومی، نظارت بر شبکههای اجتماعی، سیستم شناسایی رایانهای و همچنین بهکارگیری گسترده زورگویی و "آتشبهاختیار بودن" در زمینه بازداشتها، باز و بسته کردن نقاط عبور مرزی و اکتساب انواع مجوز؛ همه این روشها در خدمت آزمودن و کنترل واکنشها و رفتارها بهکار گرفته میشود و ماحصل این فناوریها و نحوههای عمل وسیعاً شکل کالایی به خود گرفته، صادر شده و بهاینترتیب ارزش تولید میکند.
به نظر من از سال گذشته وارد جنبه نظامی این منطقِ "آزمایشی" شدهایم. رویه فعلیِ تخریب و قتلعامْ تنها بیحد و حصر نبوده، بلکه دقیق، فکرشده و کنترلشده است بدون آنکه هیچ نوع "پیروزی" برای آن متصور باشد. فرضیه من این است که قتلعام در غزه دنبالهی نوعی آزمایش و کسب تجربه محسوب میشود که برای سرمایهداری جهانی ارزش دارد - همانطور که بهنحوی دیگر منطق "ایست-حرکتِ" stop and go اقتصاد جهانی، اعمالشده در دوره کُوید، که پای ابعاد زیادی از قدرت بیولوژیک را وسط میکشید - با خود به همراه داشت. دقت کنیم که این را نمیگویم که ادای پسامدرن بودن در بیاورم و احیاناً بگویم که نوعی منطق سلطهْ خود را از مناسبات سرمایهداری مستقل کرده است. پرولترهای مازاد غزه دیگر کارکرد مولدی برای سرمایه اسرائیلی ندارند اما بخش پیشرفته فناوریهای مورد استفاده در امور مراقبت و نظارت اسرائیل، با ارزشافزودهی بالا، به آنها بهعنوان حیوانات آزمایشگاهی "نیاز" دارد تا پس از کالاییشدن وارد گردش بینالمللی شوند. به این ترتیب بمبارانها، شناسایی و نظارت افراد با هوشمصنوعی آزمایش میشود، قحطی را با دقتی بینظیر مدیریت میکنند بهنحوی که مردم دائماً (همانطور که تاکنون بوده) در لبه سوءتغذیه قرار داشته باشند؛ همین کار را در مورد اپیدمیها و غیره انجام دادهاند.
این منطقِ تهاجم نظامی بیپایان به پرولتاریای مازاد غزه، که با پشتیبانی قدرتهای غربی انجام میشود از تمام ادا و اطوارهای سیاسی که به تزویر خواستار اعتدال هستند پرده برداشته و این نمایش توخالی را عریان میکند (کافیست برخورد یک بام و دو هوا و مسئله تحویل سلاح به اوکراین را در نظر گرفت تا متوجه شد که هیچ محدودیتی برای ماشین جنگی اسرائیل از جانب متحدانش وجود ندارد).
سوال: از [وجود] یک بورژوازی و یک پرولتاریا در فلسطین صحبت میکنی. آیا میتوانی تصویری از ترکیب طبقاتی در غزه و کرانه باختری به ما بدهی و توضیح دهی که شرایط مبارزه بین این طبقات چیست؟ آیا این رابطه با اسرائیل است که تعلق طبقاتی را تعیین میکند؟
پاسخ: بورژوازی فلسطین یک طبقه ملی و مستحکم را تشکیل نمیدهد، شرط حیات این طبقه عملاً در گرو تسلیم شدن او در برابر سرمایه و دولت اسرائیل است. سرمایهداران فلسطینی (اگر منظور ما "فلسطینیالاصل" باشد)، بهمحض اینکه امکان آزادانه سرمایهگذاری را به دست بیاورند، بهطور خودبهخودی ترجیح میدهند سرمایه خود را خارج از خاک فلسطین - و در نتیجه خارج از چارچوب ملی اسرائیل - به کار انداخته و از آن سود ببرند. نمیتوان منکر شد که نفسِ اشغال باعث شده تا طبقه سرمایهدار فلسطینی اقلیمی شود. یک محقق آمریکایی (سارا روی Sara Roy) مفهوم "توسعهزدایی" را رایج کرده تا نشان دهد چگونه اسرائیل از ایجاد اقتصاد بازار "آزاد"، یعنی بخشی از بازار جهانی، در سرزمینهای اشغالی جلوگیری میکند. اشغال و توسعه سرمایهداری، غزه و کرانه باختری را صرفاً در جهتی سوق داده که نسبت به سرمایه اسرائیلی نقش مکمل، انحصاری و تابع داشته، تولید را در مسیر پیمانکاری سمتوسو داده و کلا برای سرمایهداران اسرائیلی بازاری "اسیر" و محبوس در این سرزمینها ایجاد کرده است. بورژوازی دلال فلسطینی دلایل خوبی برای شکوِه و شکایت از اشغال دارد: این نوعی بورژوازی کمپرادور یا وابسته (اصطلاحی که تروتسکیستها ابداع کردهاند)[2] است که فعالیتاش به بخش توزیع محدود شده. آیا این بدان معناست که مبارزات این بورژوازی با مبارزات پرولتاریای سرزمینها یکی است؟ مگر اینکه به تئوری لیبرالی نَشتِ ثروت[3] اعتقاد داشته باشیم، باید در صحت آن تردید کرد. آنچه در پویایی اجتماعیای که سرزمینهای اشغالی را طی میکند مرکزیت دارد، این بورژوازی "سیاسی"ای است که در چارچوب قرارداد اسلو شکل گرفته و سرنوشتش به مدیریت پرولتاریای فلسطین مرتبط است. این بورژوازی، از نظر جامعهشناسانه تا حد زیادی از بطن این پرولتاریا بیرون آمده، خود را به طبقات حاکم سنتی (آنچه "خانوارهای بزرگ" مینامیم) تحمیل نموده، با آنها بیعت کرده و به دنیای آنها وارد شده است. کادرهای میانی این بورژوازی (یعنی حماس در غزه و بهویژه الفتح در کرانه باختری) تشکیلدهنده یک نیروی انتظامی برای پرولتاریای مازادِ "در صحنه" هستند. آنها در نقطه تلاقی دنیای کنشگری و رانتخواری از حمایتکنندگان مالی بینالمللی قرار دارند. این "نخبگان" هر دو به شدت مورد اعتراضاند چون هم باید تا جای ممکن راه را بر رقبا ببندند و هم باید پاسخگوی متقاضیانی باشند که به دنبال مستمری هستند. آنها از طریق مبارزه سیاسی به ارتقاء اجتماعی و انتقام طبقاتی تجسم بخشیدهاند.
وقتی صحبت از پرولتاریای مازاد میکنیم منظور این نیست که این مردم کار نمیکنند، بلکه به این معناست که آنها به حاشیه استثمار سرمایهداری رانده شدهاند. بسیاری از آنها به شیوهای نامنظم و بُریدهبریده، در سازههای کوچک، اغلب تجاری، با دستمزدهای بُخور و نمیر و بدون هیچگونه قراردادی کار میکنند؛ با مزدی حدود 10 دلار در روز، درحالیکه قیمت تمامشده کالاها بنابه شاخصهای بازار اسرائیل تعیین میشود.
در کرانه باختری هم، آنهایی که در واقع در اسرائیل مشغولاند، در کار ساختمانی، خدمات یا کشاورزی و غیره کار میکنند و در بیثباتی کامل به سر میبرند یا در وضعیتی غیرقانونی یا وابسته به واسطهها و دلالها برای دسترسی به مجوزهایی که هر لحظه امکان لغو آنها وجود دارد سرگردان هستند، (مجوزها از 7 اکتبر به حالت تعلیق درآمدهاند). کارگران قراردادی حدود 1400 یورو در ماه دستمزد میگرفتند که از آنْ باید هزینههای غیرقابل تحمل "رفتوآمد" و خرید اغلب مجوزهای کار کسر میشد.
در کرانه باختری، کماکان مختصری اقتصاد دهقانی وجود دارد که اغلب جنبه "جزئی و تکمیلی" داشته و آن هم زیر فشار استعمار است. روند پویای پرولتر شدن دهقانان از آغاز صهیونیسم بهطور مدام ادامه داشته؛ امری که پیامد مستقیم روند غصب اراضی و سودآور کردن آنهاست؛ و سپس همانطور که گفتیم دنیایی از رانت سیاسی وجود دارد که منشأ آن پولی است که از طریق حامیان بینالمللی جهت دفاع از نوعی ثبات نسبی سرازیر میشود؛ ثباتی که برای حفظ منافعشان ضروری است. برای مثال این رانتْ معیشتِ چیزی بین یک چهارم تا یک سوم جمعیت را تأمین میکند. باید یادآور شد که ۴۰ درصد از کارکنان بخش دولتی برای نیروهای امنیتی تشکیلاتِ خودمختار کار میکنند. به آنها بنابر جدول "رسمی" قانونیِ دستمزدها حقوقی حدود 450 یورو در ماه پرداخت میشود، اما این وجوه پرداختی توسط اهداکنندگان و اسرائیل (از طریق سیستم بازپسگیری مالیاتها و عوارض) به تشکیلات خودگردان، دائماً در معرض تهدید قرار داشته و در خیلی از اوقات منجر به کاهش یا تعلیق پرداخت حقوق میشود.
علاوهبراین، بخشی از این درآمدِ ناشی از رانت سیاسی توسط کادرهای سیاسی به نفع خودشان، برای حفظ مشتریان و توسعه سرمایهگذاری در بخش غیررسمی مورد اختلاس قرار میگیرد. بخش قابلتوجهی از پرولتاریای مازاد به لطف این اختلاسها زنده است. این یک جمعیت اجتماعی بیقرار و پرتکاپوست که در دهههای ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ بهطور گسترده در نیروی کار مزدبگیر در اسرائیل ادغام شده و در طول دو انتفاضه هم بهطور گسترده بسیج شده بود. این پرولتاریا در اردوگاههای پناهندگان متمرکز شده است، یعنی جایی که در طول تاریخ محل پرورش "طبقات خطرناک" فلسطینی بوده و امروزه نیز به همین شکل باقی مانده است. در غزه و کرانه باختری، از جبالیا تا جنین، این "حومههای در حومه" زیر آتش دائمی ارتش اسرائیل قرار دارند.
بنابراین، بیثباتی و فرّار بودن ساختار اجتماعی در سرزمینهای اشغالی امری است که باید همواره در نظر داشت. بورژوازی سیاسی و بهویژه کادرهای اجرایی آن، همواره در معرض خطرِ نزول مدام قرار دارند، یعنی اینکه از مقام همکار اسرائیل عقب رانده شوند و در وضعیت مبارز و دستآخر زندانی قرار گیرند.
سوال: و در غزه؟
پاسخ: در غزه، از سال 2007 که حماس در قدرت بوده، مرکزیت رانت سیاسی و بورژوازی اساساً "کمپرادور"ی که در مدارهای سیاسی ادغام شده بود، یکسان باقی مانده است، اما در شرایط محاصره این امر موجب تقلیل سرمایهگذاریها شده و به بیثباتی شدت بخشیده است. این رانتها ناشی از کنترل حملونقل کالاها و کمکهای بینالمللی از قطر و ایران است. مقاطعهکاران و تُجاری که در سالهای اخیر مثلاً از طریق اقتصاد تونلها برای خود ثروتی دست و پا کردهاند، این کار را در ارتباط مستقیم با دستگاه امنیتی حماس انجام میدهند.
آیا در شرایط کنونی غزه، اصلا میتوانیم از ساختار طبقاتی صحبتی کنیم؟ همیشه در چنین شرایطی که تصور هر فردایی ناممکن است، گروههایی پیدا میشوند (از افراد مرتبط با حماس، سازمانهای نظامیِ طایفهای، یا باندهای مسلح) که موفق به معاملاتی شده و ثروتی بهممیزنند. اما این امر یک ساختار طبقاتی ایجاد نمیکند یا اگر بکند هم، باید آن را ساختاری طبقاتی در نظر آورد از نوعی که در اردوگاههای کارِ اجباری وجود دارد و در طول زمان نمیتوان بخشی از یک بازتولید اجتماعی تلقی کرد.
ادامه دارد...
[1] - دانشجوی دکترای علوم سیاسی در موسسه مطالعات سیاسی دانشگاه اکسآنپروانس فرانسه. تحقیقات وی متمرکز بر کرانه باختری و اردوگاههای پناهندگان است.
[2]- اصطلاح "سرمایهداری کمپرادور" یا وابسته ربطی به تروتسکیسم نداشته و به مبتکرین برزیلی تئوری وابستگی، فرناندو کاردوزو و همینطور انزو فالتو و اثر مشترک این دو: "وابستگی و توسعه در آمریکای لاتین" (۱۹۶۹) تعلق دارد. کاردوزو بعدها به مواضع لیبرالی متمایل شد و حتی به ریاست جمهوری برزیل رسید. مترجم
[3]- یکی از تئوریهای اقتصاد سیاسی بورژوایی که معتقد است تنها روش رشد اقتصادی و غنی شدن جامعه از طریق فراهم گشتن سودِ سرشار برای طبقات بالایی و در نتیجه نَشت کردن بخشی از آن به طبقات تحتانی است.
- توضیحات
- نوشته شده توسط Administrator
- دسته: فلسطین
نسلکشی به سبک غربی
مقالهای از کریس هجز
ترجمه اندیشه و پیکار
اول فوریه ۲۰۲۵
نسلکشی در غزه نشاندهنده ظهور دنیایی دیستوپیایی است که در آنْ خشونتِ صنعتیشده شمالِ جهانی، تبدیل به ابزار حفظ ذخایر و ثروتِ رو به کاهشِ غرب شده است.
غزه اکنون به ویرانهای از ۵۰ میلیون تُن آوار و خرابه تبدیل شده است. موشها و سگها در میان خرابهها و گودالهای فاضلاب به دنبال غذا میگردند. بوی تعفن و آلودگیِ اجسادِ در حال پوسیدن از لابلای تَلهای بتُن خردشده فضا را فراگرفته است. هیچکجا آب آشامیدنی درست و حسابی وجود ندارد. غذای خیلی کمی پیدا میشود. کمبود شدید خدمات پزشکی مشهود است و تقریباً هیچ سرپناه قابلسکونتی باقی نمانده است. مضاف بر همه چیز، فلسطینیها با خطر مرگ دیگری هم روبهرو هستند؛ خطر مرگ ناشی از مهمات منفجرنشده که پس از بیش از ۱۵ ماه بمباران هوایی، حملات توپخانهای، موشکباران و انفجارهای ناشی از گلولههای تانک در همه جا پنهان هستند و همچنین انواع مواد سمی که گودالهای فاضلاب را به خود آغشته کردهاند.
بیماری هپاتیت A که ناشی از نوشیدن آب آلوده است، به شدت شیوع یافته و همینطور انواع بیماریهای تنفسی، گال، سوءتغذیه، گرسنگی و حالت تهوع و استفراغ که عمدتاً ناشی از خوردن غذای فاسد است. افراد آسیبپذیر از جمله نوزادان و سالمندان همراه با بیماران، همه با حکم مرگ مواجه هستند. حدود ۱٫۹ میلیون نفر آواره شدهاند که معادل ۹۰ درصد جمعیت است. آنها در چادرهای موقت، در میان تکههای بتُن یا بدون سرپناه زندگی میکنند. بسیاری از آنها اجباراً بیش از ده بار نقل مکان کردهاند. ۹۰ درصد خانهها تخریب شده یا آسیب دیدهاند. بلوکهای آپارتمانی، مدارس، بیمارستانها، نانواییها، مساجد، دانشگاهها - اسرائیل دانشگاه الاسراء در شهر غزه را با یک تخریب کنترلشده منفجر کرد - گورستانها، مغازهها و دفاتر اداری نابود شدهاند. بر اساس گزارش اکتبر ۲۰۲۴ سازمان بینالمللی کار، نرخ بیکاری به ۸۰ درصد رسیده و تولید ناخالص داخلی تقریباً ۸۵ درصد کاهش یافته است،
ممنوعیت اسرائیل برای فعالیت اونروا (سازمان امداد و کار سازمان ملل برای پناهندگان فلسطینی در خاور نزدیک) موجب میشود که فلسطینیها در غزه هرگز به کمکهای بشردوستانه اولیه، غذای کافی و خدمات دسترسی نیابند. بنابر تخمین این سازمان فقط پاکسازی غزه از آوارها ۱۵ سال طول میکشد؛
برنامه توسعه سازمان ملل به نوبه خود تخمین میزند که بازسازی غزه بین ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت و در صورت تأمین بودجه، تا سال ۲۰۴۰ طول خواهد کشید. این، در صورت تحقق، پس از جنگ جهانی دوم عظیمترین تلاشی خواهد بود که برای بازسازیِ جایی انجام گرفته است.
این اسرائیل است که با میلیاردها دلار سلاح که از آمریکا، آلمان، ایتالیا و بریتانیا تأمین شده، چنین جهنمی آفریده و مصمم است آن را حفظ کند. غزه تحت محاصره باقی خواهد ماند. پس از یک موج اولیه از تحویل کمکها در آغاز آتشبس، اسرائیل دوباره کمکهای ارسالی با کامیون را به شدت کاهش داده است. زیرساختهای غزه بازسازی نخواهد شد. خدمات اولیه از جمله تصفیهخانههای آب، نیروگاههای برق و خطوط فاضلاب تعمیر نخواهند شد. جادهها، پلها و مزارعِ تخریبشده بازسازی نخواهند شد. فلسطینیهای مستأصل را مجبور میکنند بین زندگی غارنشینی، چادر و اردو زدن میان تکههای ناهموار بتُن و مرگ ناشی از بیماری، قحطی، بمبها و گلولهها، یا تبعید دائمی به جایی دیگر، یکی را انتخاب کنند. این تنها انتخابی است که اسرائیل در برابر فلسطینیها قرار میدهد.
اسرائیل معتقد است - و احتمالاً به خوبی میداند که چه میگوید - که در نهایت، زندگی در این نوار ساحلی آنقدر طاقتفرسا و دشوار خواهد شد که یک خروج دستهجمعی اجتنابناپذیر خواهد بود، بهویژه زمانی که اسرائیل به هر بهانهای به نقض آتشبس و از سرگیری حملات مسلحانه متوسل شود. از هماکنون میبینیم که حتی با وجود آتشبس، اسرائیل اجازه ورود خبرنگاران خارجی به غزه را نداده است، ممنوعیتی که برای کاهش پوشش رسانهای از رنج و مرگ هولناک طراحی شده است.
از هماکنون مرحله دوم نسلکشی اسرائیل و گسترش "اسرائیل بزرگ" در حال تدارک است؛ این طرح شامل تصرف بخشهای بیشتری از سوریه در بلندیهای جولان (و همچنین درخواستهایی برای گسترش تا دمشق)، الحاق جنوب لبنان، غزه و کرانه باختری است. سازمانهای اسرائیلی از جمله سازمان راست افراطی ناهالا، مرتب کنفرانسهایی برای تبلیغ و تدارک استعمار یهودی غزه پس از پاکسازی قومی فلسطینیها برگزار میکنند؛ آنها میخواهند مستعمرات مختص یهودیان را که به مدت ۳۸ سال در غزه وجود داشتند و در سال ۲۰۰۵ برچیده شدند، دوباره مستقر سازند.
واشنگتن و متحدانش در اروپا هیچکاری برای متوقف کردن کشتاری که بهصورت زنده و آنلاین پخش شد انجام ندادند. آنها امروز هم هیچکاری برای جلوگیری از نابودی فلسطینیها در غزه بر اثر گرسنگی و بیماری و در نهایت کاهش جمعیت آنها انجام نخواهند داد. آنها شریکِ این نسلکشی هستند و تا زمانی که نسلکشی به نتیجه شوم خود برسد، شریک آن باقی خواهند ماند.
اما نسلکشی در غزه تنها آغاز کار است. جهان زیر فشار بحران زیستمحیطی در حال فروپاشی است، بحرانی که مهاجرتهای دستهجمعی، دولتهای ورشکسته و آتشسوزیهای فاجعهبار، طوفانها، سیلها و خشکسالیها را به دنبال دارد. با ازهمپاشیدن ثبات جهانی، ماشین ترسناکِ خشونتِ صنعتیای که فلسطینیها را نابود میکند، در همهجا حاضر خواهد بود. این حملات، همانطور که در غزه انجام شد و میشود، به نام پیشرفت تمدن غربی و "فضایلِ" مورد ادعای غرب انجام میگیرد و هدفش سرکوب آرزوهای مردمی است که عمدتاً فقرای رنگینپوست محسوب شده و بهعنوان "حیوانات انسانی" مورد تحقیر قرار میگیرند.
نابودی غزه توسط اسرائیل ناقوس مرگ نظم جهانی را که در قوانین و مقررات بینالمللی بیان میشد به صدا درآورد؛ هرچند این نظم در گذشته بارها توسط آمریکا در جنگهای امپریالیستی با ویتنام، عراق و افغانستان نقض شده بود اما حداقل نوعی دیدگاه آرمانشهری (اتوپیایی) در سطح بینالمللی به رسمیت شناخته میشد. آمریکا و متحدان غربیاش نه تنها تأمینکننده سلاح برای تداوم نسلکشی هستند بلکه خواسته اکثر کشورها برای پایبندی به قوانین بشردوستانه را نیز پایمال میکنند.
پیامی که این سیاست به همه ارسال میکند روشن است: برای ما دیگر نه شما ارزشی دارید و نه قواعدی که فکر میکردید محافظ شما هستند. اگر سعی کنید از مایی که همه چیز داریم چیزی را دریغ کنید، همهتان را خواهیم کُشت.
پهپادهای نظامی، هلیکوپترهای جنگی، دیوارها و موانع، چکپوینتها، سیمهای خاردار، برجهای دیدهبانی، مراکز بازداشت، اخراجها، خشونت و شکنجه، ممنوعیت صدور ویزا، زندگی زیر نظام آپارتاید که به معنی "غیرقانونی" بودن است، از دست دادن حقوق فردی و نظارت الکترونیکی بر مهاجران مستأصل در مرز مکزیک یا کسانی که سعی دارند وارد اروپا شوند… همه اینها که از مدتها پیش برای فلسطینیها چیزهای آشنایی هستند، امروزه به همان مقدار برای همگان نیز آشنا جلوه خواهند کرد.
اسرائیل، همانطور که رونن برگمن در کتاب "قبل از همهْ برخیز و بکُش" اشاره میکند، "بیشتر از هر کشور دیگری در جهانِ غرب ترور کرده است"؛ اسرائیل از نسلکشی نازیها برای تقدیس قربانی نشاندادن موروثی خود و توجیه دولت استعمار استیطانی که برقرار کرده، توجیه آپارتاید، کمپینهای قتلعام و نسخه صهیونیستی "فضای حیاتی" نازیها (Lebensraum) استفاده میکند.
پریمو لوی، که از آشویتس جان سالم به در برد، بههمیندلیل هولوکاست را "منبع پایانناپذیر شَرّ" توصیف میکرد که "به شکل نفرت در بازماندگان ادامه مییابد و به هزاران شیوه، برخلاف خواست همه، بهصورت تشنهی انتقام بودن، فروپاشی اخلاقی، نفی، فرسودگی و تسلیم ظاهر میشود".
نسلکشی و قتلعامهای دستهجمعی تنها مختص آلمان فاشیست نیست. آدولف هیتلر همانطور که اِمِه سزِر در "گفتاری درباره استعمار" مینویسد، «تنها به این دلیل استثنایی جلوه کرد که ناظر بر "تحقیر سفیدپوستان" بود». اما نازیها، همانطور که او مینویسد، تنها "رویهی استعمارگرانهای را اعمال کردند که تا آن زمان منحصراً در برخورد با عربهای الجزایر، کارگران هندی و سیاهپوستان آفریقا بهکار گرفته میشد".
کشتار ارتش آلمان در هررو و ناماکوا[1] یا نسلکشی ارمنیها، قحطی بنگال در سال ۱۹۴۳ - که وینستون چرچیل، نخستوزیر وقت بریتانیا، مرگ سه میلیون هندو در قحطی را با گفتن این که آنها "مردمی وحشی با دینی وحشی" هستند بیاهمیت جلوه داد - و همچنین پرتاب بمبهای اتمی بر روی اهداف غیرنظامی هیروشیما و ناگازاکی، گواه چیزی اساسی درباره "تمدن غربی" است. همانطور که هانا آرنت هشدار میداد، "یهودستیزی نمیتوانست به تنهایی منجر به هولوکاست شود. در این کار به توانِ نسلکشی که یک بالقوگی ذاتی دولت بوروکراتیک مدرن است نیاز داشت".
لنگستون هیوز[2] شاعر سیاهپوست آمریکایی میگفت، "سیاهان نیازی ندارند که به آنها گفته شود فاشیسم در عمل چیست. ما این را خوب میدانیم. نظریههای آن درباره برتری شمالیها و اختناق اقتصادیْ مدتها است که برای ما واقعیت دارد".
غرب بر جهان تسلط دارد نه بهدلیل فضیلتهای برتر، بلکه بهایندلیل که از کارآمدترین قاتلهای روی این سیاره برخوردار است.
میلیونها نفر قربانیِ پروژههای امپریالیستی نژادپرستانه در کشورهایی مانند مکزیک، چین، هند، کنگو، کنیا و ویتنام دیگر گوششان نسبت به ادعاهای بیهوده یهودیان مبنی بر اینکه قربانی بودن آنها منحصر به فرد است بدهکار نیست. سیاهپوستان، رنگینپوستان و بومیان آمریکا نیز در همین وضعیت هستند. آنها نیز هولوکاستهایی را تجربه کردهاند اما این هولوکاستها به دست مرتکبینِ غربی آنها کماهمیت جلوه داده شده یا بهکُل نادیده گرفته شدهاند.
پانکاج نیشرا، نویسنده و روزنامه نگار هندی در کتاب خود "جهان پس از غزه" مینویسد:
"این وقایعی که زیر چشم ما رخ دادند، فرض اساسی هر دو نحلهی مذهبی و روشنگری سکولار را زیر سؤال میبرند: اینکه هر دو معتقدند انسانها ذاتاً 'اخلاقی' هستند؛ امروزه شکی در ما روییده و از درونْ ما را میخورد و هر روز همهگیرتر میشود؛ افرادِ هرچه بیشتری شاهد مرگ و نقصعضو و… هستند و میبینند که با چه سنگدلی، بیتفاوتی، بُزدلی و سانسوری سر و کار دارند . آنها با شوک متوجه میشوند که هر چیزی ممکن است روی دهد و یادآوری جنایات گذشته هیچ تضمینی برای عدمتکرار آنها در زمان حال نیست و اینکه پایههای حقوق بینالملل و اخلاق هیچگونه امنیتی فراهم نمیکند".
قتلعامی که در هولوکاست شاهد بودیم به امپریالیسم غربی هم تعلق دارد. آنها از همان بیماری برتریطلبی سفیدپوستان تغذیه میشوند که باور دارد دنیای بهتر بر پایه به انقیاد کشیدن و ریشهکن کردن نژادهای "پستتر" ساخته میشود.
اسرائیل تجسم اِتنوناسیونالیسمی (قومیتگراییملی) است که راست افراطی در آمریکا و اروپا آرزوی ایجاد آن را برای خود در سر میپروراند؛ دولتی که کثرتگرایی سیاسی و فرهنگی و همچنین هنجارهای حقوقی، دیپلماتیک و اخلاقی را مردود بشمارد. این پیشافاشیستها که شامل ملیگرایان مسیحی هم میشوند، اسرائیل را تحسین میکنند زیرا به کلیه قوانین بشردوستانه پشت کرده تا بتواند نیروی مُهلک و قتّال خود را چشمبسته جهت "پاکسازیِ" جامعه از کسانی بهکار اندازد که آلودگیهای انسانی تلقیشان میکند.
اسرائیل و متحدان غربی آن، همانطور که جیمز بالدوین خاطرنشان کرده بود: «به سمت "احتمالی وحشتناک" پیش میروند؛ جایی که در آنْ ملتهای مسلط که سعی دارند آنچه از اسیران خود دزدیدهاند را حفظ کنند دیگر قادر نخواهند بود در آینه به چهره خود بنگرند؛ آنگاه آشوبی در سراسر جهان به پا خواهند کرد که اگر به پایان زندگی روی این سیاره منجر نشود، جنگی نژادی را به همراه خواهد آورد که جهان هرگز مانند آن را به خود ندیده است».
آنچه کمبود آن بهشدت احساس میشود نوعی شناخت نیست - زیرا خیانت و حیلهگری ما [غرب] و اسرائیل دیگر بخشی از کارنامهی تاریخیمان محسوب میشود - بلکه شجاعتی است که برای نامیدن ظلمت و پلیدیمان و رویگردانی از آنها لازم است. این نابینایی عمدی و فراموشی تاریخی، این امتناع از پاسخگویی در برابر حاکمیت قانون، این باور که ما همیشه حق داریم از خشونتِ صنعتی برای اِعمال اراده خود استفاده کنیم، نشاندهنده آغاز و نه پایانِ کمپینهای قتلعام دستهجمعیِ لشکرهای فزاینده فقرا و آسیبپذیران جهان توسط شمال جهانی است.
[1]در ابتدای قرن بیستم، بین سالهای ۱۹۰۴ تا ۱۹۰۸، ۸۰ درصد جمعیت قوم ناما در نامیبی توسط سربازان آلمانی قتلعام شدند. (حاشیه مترجم فارسی)
[2] شاعر، داستان و نمایشنامهنویس سیاهپوست آمریکایی. او در جنبش مدنی و بهخصوص بهدلیل اهمیتش در «رنسانس هارلم» مشهور است. (حاشیه مترجم فارسی)